Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
1.PRZEDSTAWIENIEPROBLEMUBADAWCZEGO
Stwierdzićmożnazpewnymuproszczeniem,żeweuropejskichtradycjach
prawnychwykształciłysiędwaspojrzenianaproblematykębłędu.Pierwszeukazujego
wkontekścierelacjimiędzyteoriąwoli,któraanalizujeintencjęstron,biorącpoduwagę
kryteriapodmiotowe,orazteoriąoświadczeniawolistron,któraopierasięnakryteriach
obiektywnych.Drugieujęcie–angielskiegocommonlaw–każespojrzećnaproblema-
tykębłęduprzezpryzmatprocesu.Wsystemieanglosaskimnieliczneuwagiteoretyczne
dotyczącebłędupowstałybowiempodczaslubnaskuteksporówsądowych.Niedość,że
analizowanotujedyniekonkretneprzypadki,towiększośćznichdotyczyłaumówhandlo-
wych,stądszukanorównowagimiędzyreakcjąnabłądaochronąinteresówhandlowych1.
Przyanalizieregulacjiprawnejbłęduwprawieeuropejskim,nietylko–jak
sięwydaje–prawiekontraktów,dokonujesięanalizyprawnoporównawczej,sięgającdo
porządkówprawnychposzczególnychkrajów,dostrzegasięzarównopodobieństwa,jak
iróżniceinstytucjonalne,aletakżeprowadzisiębadaniawszerszymkontekściehisto-
ryczno-prawnym,uwzględniającprzeztozarównoźródłaprawarzymskiego,jakijego
recepcjęoraztradycję2.
Poszukujesiętakżekryteriów,woparciuoktóreudzielanolubodmawiano
ochronyosobiedziałającejwbłędzie.Tądrogądocierasiędopytańowartościstanowiące
podstawęposzczególnychrozstrzygnięć.Kwestiawartościjestotyleaktualna,żetetrady-
cyjnieujmowaneidotychczasniekwestionowane:uczciwość,obowiązekmówieniapraw-
dy,zastępowanesąwspółcześnieekonomicznymianalizami3.Ekonomicznezaśschematy
przemawiająniejednokroćnaniekorzyśćosobydziałającejpodwpływembłędu.
Skorobadasięwartości,którychrealizacjisłużąregulacjewposzczegól-
nychsystemachprawnych,takicelowewydajesiępostawićpytanieowartości,którymi
kierowanosięwstarożytnymRzymie.Oczywiście,słowowartościnależałobyrozumieć
stosunkowoszeroko,nietylkowobszarzemoralnym.Znaczenieprawarzymskiegodla
1
RiSEFTON-GREEN,GeneralIntroduction,[w:]Mistake,FraudandDutiestoInforminEuropeanContract
Law,ed.R.Sefton-Green,Cambridge2005,s.8.
2
MiJiSCHERMAIER,Mistake,misrepresentationandprecontractualdutiestoinform:thecivillawtradition
[w:]Mistake…,s.39in.
3
RiSEFTON-GREEN,General...,s.13.
7
