Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
3.PODSTAWAŹRÓDŁOWA
A.Źródłaprawne
Większośćmateriałuźródłowegoistotnegozewzględunatematpracysta-
nowiąwypowiedzijurystówrzymskichzawartewDigestachjustyniańskich.Tekstyte
sąoczywiścienastępstwemwyborudokonanegoprzezkompilatorów.Istniejetakżery-
zykoichalteracjiwokresiepoklasycznym.Wkonsekwencjioznaczatonawetmożli-
wość,żeanalizowanytekstniewyrażamyślicytowanegoprawnikaokresuklasycznego.
Przybadaniuautentycznościtekstówkierujęsięzałożeniamiprzyjętymi
wpolskiejliteraturzeromanistycznejprzezWładysławaBojarskiego13,awśladzanim
przezWojciechaDajczaka–ndomniemaniemautentycznościtekstuorazprawdziwości
wskazanegowinskrypcjiautora”14.Ostatnizuczonychzaproponowałjednakżezła-
godzeniestanowiskaW.Bojarskiego,abyntekstyCICtraktowaćjakooryginalne”15.
WtymzakresiepowołałsiętakżenawyważonypoglądMaxaKasera16.Przystawianiu
hipotezinterpolacyjnychnależyoczywiściepamiętaćomożliwejrozbieżnościpoglą-
dówwśródprawników17.Jeżeliwspominająoniejteksty,moimzdaniem,zregułyjest
todowódautentycznościwypowiedzi.Oczywiście,należyteżpamiętaćomożliwości
zmianypoglądówprzezprawnika18.Podrugie,wliteraturzeostatnichlatwskazujesię
nato,żeprzeciwstawianieepokiklasycznejibizantyjskiejprawarzymskiegowyda-
jesiębyćsztuczne,azwiązaneztymnacechowaneideowoposzukiwanieinterpolacji
doprowadziłonierazdokarykaturalnychwyników19.Wtymkontekściewydajesięza
uzasadnioneprzyjąćwniniejszejpracyzałożenie,iż−jeślizinnychźródełantycznych
niemożemywnioskować,żedanyfragmentzawieraemblemataTriboniani,conajwy-
żej−możnainterpolacjęprzypuszczać.Poglądtakibędziemniejarbitralny,awsferze
badańtekstumożeobiecywaćciekawszewyniki.
Nieuprawnionewydajesiętakżeeliminowanieaprioricałychgruptek-
stówzuwaginato,żezawierająwsobieogólneprawidłowości,comiałobybyćobce
13
WiBOJARSKI,RemarksonTextualReconstructioninRomanLaw,[w:]Ledroitromainetlemondecon-
temporain.MélangesàlamémoiredeHenrykKupiszewski,Warszawa1996,s.89.
14
WiDAJCZAK,Zwrot«bonafides»wrozstrzygnięciachdotyczącychkontraktówuprawnikówrzymskich
okresuklasycznego,Toruń1998,s.14.
15
WiBOJARSKI,Remarks...96,s.89.
16
MiKASER,EinJahrhundertInterpolationenforschunganderrömischenRechtsquellen,[w:]Römische
RechtsquellenundangewandteJuristenmethode,Wien-Köln1986,s.114in.
17
Por.TiGIARO,RömischeRechtswahrheiten.EinGedankenexperiment,FrankfurtamMain2007,s.215;
WiDAJCZAK,T.GIARO,FiLONGCHAMPSDEBéRIER,Praworzymskie...,s.71.
18
WiDAJCZAK,Zwrot«bonafides»ł,s.15.
19
Por.F.LONGCHAMPSDEBéRIER,Summumiussummainiuria.Oideologicznychzałożeniachwinterpreta-
cjistarożytnychtekstówźródłowych,ZPUKSW5.1,2005,s.72itamprzyt.lit.
11
