Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
▪Prolog▪
Komunikacjaikomunikowaniezperspektywyfilozoficznej
wszystkimjakoodwiecznyproces,wtrakciektóregowyłaniająsięefemeryczne
postacirzeczy,którymtożsamośćnadająróżnorakie,takżezmieniającesięrelacje.
Wprocesualizmierzeczysązjawiskami;fundamentontycznystanowiązwiązki
przyczynoweichronologiaskutków.
Gdyspojrzymynaontycznąstrukturęświatawtakisposób,pozorniefan-
tastycznapowiastkaoKociezCheshireprzestajebyćwyłączniemałoznaczącą
intelektualnąrozrywką.Stawiaonapodstawowepytanieontologiczne:costanowi
osnowęrzeczywistościijestzarazempropozycjązorganizowaniamyśleniawedług
antysubstancjalnychontologii.18
Napierwszyrzutokarelacyjnaontologiabudziintuicyjny,naturalnysprzeciw.
Codziennedoświadczenieuczyprzecież,żeżyjemywświecierzeczy,aichcechy
iczęściorazwewnętrzneizewnętrznerelacjemającharakterwtórny.Odczasów
Arystotelesawwielu,oileniewwiększości,tradycyjnychnurtachflozofcznych,
rzeczuznawanajestzapodstawowyipierwotnyelementontyczny.
19
Ontologiete
łączyteza,żesamodzielneistnienieprzysługujetylkorzeczom,któresąfljakieś”
,
mającechyczywłasności.20Tylkorzeczysąbytem,wszystkieinnezaśkategorie:
części,cechy,własności,relacjesąontyczniepochodne.Toprzekonaniejestzgodne
zwykształconymewolucyjnieiweryfkowanymwcodziennymdoświadczeniu
każdegoczłowiekapospolitymzdrowymrozsądkiem.Cechypotrzebująsubstancji,
niemogąistniećsamodzielnie.WtakimujęciuuśmiechKotazCheshirejestcechą
tegokonkretnegokota.Możnapowiedzieć,żeKotzCheshiresięuśmiecha-mó-
wimywówczascośopewnejwłasnościowegokonkretnegokota;jeśliprzestanie
sięuśmiechać,nadalpozostanietymsamymkotem.Kotbezuśmiechujestjak
najbardziejrealny,aleuśmiechbezkotanieistnieje;uśmiechjestniesubstancjal-
ny.Realnieistniejąwięcsubstancjeutożsamianezrzeczami.Wszelkieodmiany
dojrzałych,alezdzisiejszejperspektywyprzestarzałychsubstancjalizmów,mają
swojekorzenieuArystotelesa.
18Możewartowtymmiejscuprzypomnieć,żeLewisCarrolltoliterackipseudonimoksfordz-
kiegomatematykailogikaCharlesaDodgsona;wmatematycetkwigenezajegogenialnychpomy-
słów.Matematykatonaukaprzedewszystkimorelacjach,cechachizbiorach,anieosubstancjach.
Kategoriąmatematykijestparauporządkowana,złożonazdwóchelementówirelacjimiędzynimi.
Relacjonizmdobierazbiorywedlerelacji,anierelacjedopasowujedoistniejącychobiektów.Wteorii
mnogościuśmiechKotazCheshirebyłbyelementemzbioruuśmiechów:człowieka,koniaczypsa,
czylizbioremuśmiechówrzeczyuśmiechającychsię.GeorgCantor,twórcateoriimnogości,wktórej
fundamentalnąkategoriąontologicznąsązbiory,anieichelementy,uważał,żeroląmetafzykijest
ukazywanieświatatakim,jakimjest,anietakim,jakimnamsięukazujewcodziennymdoświad-
czeniupotocznymzdominowanymprzezsubstancjalizm.
19
Rzeczwłaśnie-anieprzedmiot;przedmiotjestjużbowiemczymśwyróżnionymwakcie
poznawczym,awięcczymśwtórnym:drzewem,telewizorem,domem,myślączytęczą(Skarga
2009:79,80).
20
flCechę”iflwłasność”traktujemytujakosynonimy,aleprzypomnijmy,żecechatokwalifkacja
poznawcza,zaśwłasność-kwalifkacjaontyczna.
