Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NaprzełomieXIXiXXwiekupodobnyukładbadaniazastosowałlekarz
flotyjapońskiejTakaki,któryporównałwystępowaniechorobyberi-beri
umarynarzypozostającychnadieciezłuszczonegoryżuzgrupą,której
opróczryżupodawałjęczmieńirazowychleb.Uosóbpozostającychna
bardziejurozmaiconejdiecieTakakiniestwierdzałprzypadkówberi-beri,
którawystępowałaumarynarzypozostającychnadiecieopartejjedyniena
łuskanymryżu.Badacztenwykazał,żedietazapobiegającaberi-beriprócz
węglowodanówzawierazwiązkiazotu,costanowiłoimpulsdopodjęcia
badańnadwitaminamiprzezKazimierzaFunka.
Kolejne,znaczniejużpóźniejsze(1914-1916)badaniaepidemiologicz-
nenadpelagrąJosephaGoldbergeraiwsp.stanowiąwzorcewspółczesnych
badańkohortterenowychorazbadańeksperymentalnych.Nanichwwiel-
kimstopniuopartyzostałpóźniejszyrozwójstosowaniatychukładówba-
dawczych.Goldbergernietylkostwierdził,żedietaograniczonadokuku-
rydzyjestprzyczynąpelagry,alewykazałrównieżleczniczyefektdiety
wzbogaconejonabiałiwarzywa.
Rozwójanalitycznychbadańepidemiologicznychnadchorobamizakaź-
nymirozpocząłsięodeksperymentalnegozaszczepieniaprzezJennerajed-
negopacjenta.Jegopierwszyartykułniezostałopublikowany,gdyżuzna-
no,żeeksperymentnajednejosobienniewystarczadoprzyjęciareguły”.
SłusznośćwnioskówJennerapotwierdzonapóźniejprzezwielemilionów
szczepieńniezmieniafaktu,żewobecdzisiejszychstandardównaukowości
decyzjaoodmowiepublikacjibyłauzasadniona.
Kolejnebadaniaskutecznościszczepieńprzeciwkurzejcholerzeiprze-
ciwwąglikowiwykonaneprzezPasteuramiałyjużlepszepodstawyme-
todologiczneiuwzględniałyzastosowaniegrupkontrolnychdlaporówna-
niaefektów.Ciąglejednakniespełniaływymogówwspółczesnychbadań
epidemiologicznych.Dopierowprowadzeniestatystycznychmetodbadania
efektywnościszczepieńprzezGreenwoodaiYoulapozwoliłostworzyćno-
woczesnąmetodologięocenyszczepionekiszczepień.
Szczególnieważneosiągnięciemetodologicznewzakresiebadańepi-
demiologicznychnadprzyczynamichoróbstanowiopracowanieJohna
Snowadotyczącewystępowaniacholerywczasiekolejnychjejepidemii
wLondyniewlatach1840-1855.Snowanalizowałinanosiłnaplanmia-
staprzypadkizachorowańnacholerę,zaznaczającnazwęwodociągu,który
zaopatrywałmieszkaniechoregowwodę.BadaniaSnowamiałycharakter
typowejkohortyterenowejorozdzielonychgrupachnarażenia.Jakoźródło
zakażeńpozwoliłyustalićpiciewodypochodzącejzwodociągu,którypo-
bierałwodęzTamizyponiżejujściaściekówmiejskich.Wodazwodociągu
pobierającegowodępowyżejujściaściekówniewywoływałazakażeń.
PionierskiebadaniaSemmelweissawpołowieXIXwiekumiałycha-
rakterkohortyszpitalnej.Badacztenporównywałczęstośćwystępowania
gorączkipołogowejukobietnaoddziale,naktórymporodyodbierałypo-
9