Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzebaznaciskiempodkreślić,żewdziedziniezdrowiapublicznegonie
każdeodwołaniesiędoepidemiologiiwystarcza,abyuznaćdziałaniaza
opartenapodstawachnaukowych.Wielkiebogactwometodanalitycznych
powoduje,żezarównosformułowanieproblemu,jakidobórodpowiedniej
metodyrozwiązaniagowymagająpogłębionejwiedzy.Chodzituzarówno
okoniecznośćuzyskaniareprezentatywnychgruposóblubprzedmiotów
badanych,odpowiednieichzaklasyfikowanielubpomiarzmiennych,jak
izastosowaniewłaściwiedobranychmetodstatystycznegoopracowania
wyników.
Aniepidemiologiawspółczesna,aniświadomośćjejznaczeniawzdro-
wiupublicznymniepowstałynatychmiast.Rozwójmetodepidemiologicz-
nychtrwałkilkastuleciistymulowanybyłpotrzebąrozwiązywaniaprak-
tycznychproblemówzdrowiapublicznego,aczęściowoteżniezależnym
odrozwojumedycynypostępemstatystykijakodziałunaukmatematycz-
nych.
Niewszystkiepionierskiebadaniadającepodwalinypodwspółczesną
epidemiologiębyłybydziśuznanezapoprawne.Niewszystkieteżspeł-
niałybydzisiejszewymogietyczne.Wieleznichmożnajednakuznaćza
kamieniemilowewrozwojuwiedzymedycznejzewzględunazastosowa-
nienowychmetod,którerozwinęłysiępóźniejwcałedziaływspółczesnej
epidemiologii,lubzewzględunaodkrycia,którychdoniosłośćpotwierdziła
późniejszapraktyka.
Jednązpierwszychprac,wktórychzastosowanomodelbadaniaeks-
perymentalnegozgrupąkontrolną,byłobadanienadsposobemleczenia
szkorbutuumarynarzyprzeprowadzoneprzezJamesaLindaiopubliko-
wanew1753r.Szkorbutbyłplagądlażeglarzyangielskichpodróżują-
cychprzezwielemiesięcyiżywiącychsięgłówniesuchymiprodukta-
mimącznymi.Lindzwróciłuwagę,żeznacznierzadziejzapadająna
chorobężeglarzezkrajówśródziemnomorskichiwykonałnastępujący
eksperyment.Wybrałdwunastumarynarzyzzaawansowanymiobjawa-
miszkorbutuprzebywającychnamorzunapokładziestatkuSalisbury.
Marynarzecimielipodawanestandardowepożywienieflotybrytyjskiej:
suchary,rosółbarani,biskwity,pęczak,ryżetc.Ponadtodwómznichpo-
dawanocydrjabłkowy,dwóm-rozcieńczonywitriol(kwassiarkowy)
uznawanywówczaszalekarstwonaszkorbut,kolejnymdwóm-ocetwin-
ny,dalej-wodęmorską,aostatnimdwóm-podwiepomarańczeijedną
cytrynędziennie.Jedyniemarynarze,któryspożywalicytrusy,wyzdro-
wieli,aupozostałychnieuzyskanowidocznejpoprawy.Wyniktenzostał
potwierdzonypóźniejweflociedowodzonejprzezadmirałaLancastera,
którywpodróżynaDalekiWschódpodawałmarynarzomswegostatku
flagowegosokzcytryny.Okazałosię,żeniechorowalioninaszkorbut,
natomiastnapozostałychstatkachmarynarze,którymtegosokuniepoda-
wano,zapadalinachorobę.
8