Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1PODSTAWOWEKATEGORIEEKONOMICZNE
12
(założeniadotyczącedanych)iwielkościendogenicznych(zmienne,naktórewpły-
wają).Toumożliwiasformułowaniehipotezdotyczącychzachowańzmiennych
endogenicznych,azatemprognozowanieprzyszłychprocesówiwyników.
Każdymodelnaukowyopierasięnapewnychzałożeniachteoretycznych.Zwerba-
lizowanepowyżejzałożenieracjonalnościstanowifundamentjednegoznajbardziej
znanychmodeliekonomicznych-modelutzw.homooeconomicusa(człowieka
ekonomicznego).
Modelhomooeconomicusaskładasięztrzechpodstawowychczęści:
.
opisusystemupreferencjidecydenta,którymjestindywidualnajednostka;
.
opisuwektoramożliwych,dostępnychjednostcesposobówdziałania(wyborów);
.
opisuaktuwyboruprzedstawiającegointerakcjęzachodzącąmiędzypreferencjami
iograniczeniami;aktwyboruodzwierciedlasposóbistyldokonywaniawyboru
sposobudziałaniaspośródwielukonkurującychzesobąmożliwychsposobów.
Modelhomooeconomicusaopierasięnasześciu(opisanychwtabeli1.1)założeniach
pełniącychjednocześniefunkcjępodstawowychjegozasad:wspomnianymwyżej
założeniuracjonalności,założeniuindywidualizmu,założeniudanychpreferencji
decydenta,założeniuorientacjinaproblem,założeniureprezentatywnejjednostki
izałożeniumetodologicznegoindywidualizmu.
TABELA1.1.
założeniamodeluhomooeconomicusa
Założenie
indywidualizmu
Założenie
orientacji
naproblem
Działaniaidecyzjepodejmowaneprzezjednostkędeterminowaneprzez
indywidualnepreferencje.człowiekjestjedynymźródłemwartości.
Tymsamymjedynympunktemodniesieniaprzyoceniemożliwychrozwią-
zańpreferencjejednostkikonfrontowanejzkonkretnymproblemem
(Buchanan,1987).Każdyczłowiekrealizujeswojewłasnecele.Dlategoteż
częstomówisięoegoistycznymczłowiekuekonomicznym,chociażdbanie
owłasnyinteresniewykluczauwzględnieniawindywidualnychpreferen-
cjachkorzyściidobrobytuinnychosób,azatemzachowańpowszechnie
kojarzonychzaltruizmem.Niewykluczatakżezachowańdeterminowa-
nychprzezuczuciazawiściczyzazdrości(Petersen,1993;Sowada,2017).
Analizujączachowaniaidecyzjejednostki,bierzemypoduwagęjedynie
tepreferencjeorazograniczenia,któreistotnezpunktuwidzenia
rozwiązaniakonkretnegoproblemu.Tylkoograniczającliczbęirodzaj
uwzględnianychwmodelupreferencjiiograniczeń,jesteśmywstanie
wprostysposóbwyjaśnićkategorieizachowaniakluczowedlaanalizowa-
negoproblemu.