Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paradygmatjakopodstawametodynaukowejwnaukachozarządzaniu
55
stosowanie)danegoparadygmatudowyjaśnianiaokreślonychzjawiskpowinnabyć
zdeterminowanatylkotym,czyjestonwdanymprzypadkutwórczypoznawczo,
awięc,czyzajegopomocąmożnatworzyćteorieszczegółowezgodnezdanymi
doświadczalnymi(historycznymi),którymizajmujesiędananauka.Wśródwyróż-
nionychpowyżejparadygmatówwystępującychwnaukachspołecznychmożnawy-
różnićczterypodstawowe,którymisą:pozytywizm,relatywizm,teoriakrytyczna
ikonstruktywizm.Wtabeli1przedstawionopodstawowezałożeniatychparadyg-
matównagruncieontologicznymiepistemologicznym4,natomiastimplikacjemeto-
dologiczneprzedstawionowtab.2.
Tabela1.Podstawowezałożeniafilozoficznealternatywnychparadygmatównaukowych
Ontologia
Epistemologia
Poz.
Naiwnyrealizm:
rzeczywistość
jest„realna”
ipoznawalna
Obiektywizm:
wnioski
prawdziwe,
zgodne
zobiektywną
prawdą
Pozytywizm
Krytycznyrealizm:
rzeczywistość
jest„realna”,ale
niedoskonale
poznawalna,czyli
poznawalnatylko
probabilistycznie
Zmodyfikowany
obiektywizm:wnioski
prawdopodobnie
prawdziwe
Relatywizm
Paradygmat
Historycznyrealizm:
rzeczywistość
jest„wirtualna”,
kształtowana
przezsocjalne,
ekonomiczne,
etyczne,polityczne,
kulturalneizwiązane
zpłciąwartości,
czylirzeczywistość
niemacharakteru
ponadczasowości
Subiektywizm:
wnioskizależneod
wartościpodzielanych
przezbadacza
pośredniczące
wustaleniach
Teoriakrytyczna
Krytyczny
relatywizm:
rzeczywistość
jestspołecznie
konstruowana
Subiektywizm:
kreowane
ustalenia
Konstruktywizm
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawie:[Guba,Lincoln1994,s.109].
4Ontologiajestczęściąfilozofii,którazajmujesięanalizowaniemcharakterubytu.Dozałożeń
ontologicznychnależyskupianiesięnanaturzerzeczywistościitym,jakrzeczywistośćjestskonstru-
owanaireprezentowanawludzkiejświadomości.
Epistemologiajestczęściąfilozofii,którazajmujesięcharakteremwiedzyorazjejźródłamiifor-
mami.Dozałożeńepistemologicznychnależyskupianiesięnatym,jakludzierozumiejąiwyobrażają
sobieświatwokółnich,costanowiwiedzę,jakjestonaskonstruowanaijakpowinnabyćprzekazy-
wana.