Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paradygmatjakopodstawametodynaukowejwnaukachozarządzaniu
53
siędopoznaniajednegostanurzeczywistości,zawodziławinnym,gdyżjakpisał
Einstein:„Metodanaukowasamawsobiedonikądnieprowadzi,nienarodziłabysię
nawet,gdybynienamiętnepragnieniezrozumieniaświata”[Einstein1997,s.81].
Ijakkolwieknadalwielumyślicieliusiłujeznaleźćjednąuniwersalnąmetodędla
wszystkichnauk,tojednak,jakpiszeBronk:
„Jeżelijakaśdyscyplinaniemawłasnejmetodybadania,jejnaukowaautonomia
uchodzizawątpliwą.Podobnieodejścieoddobrzeustalonychwnauceprocedur
badawczychuważasięzadyskwalifikująceprowadzonebadaniajakopseudonauko-
we”[Bronk2006,s.47].
Wzwiązkuztympowracapytanienurtującewielumyślicieliodniepamiętnych
czasów.Czyzarządzaniejestsamodzielnąnauką,czyteżnierozdzielnączęściąnauk
społecznych,amożetylkorzemiosłem?Odpowiedźnatopytanieuzależnionajest
odtego,czymożnawyodrębnićzespółprocedurizasadskładającychsięnametodę
naukową,któracharakteryzujesiętym,iż1:
–
budowanenajejpodstawieteoriebędąogłoszonepublicznieidostępneszero-
kimrzeszomspołeczeństwa,
–
budowanenajejpodstawieteoriebędączynićprzewidywania,czylizapomocą
owychteoriibędziemożnaprzewidziećkonsekwencjeokreślonychzdarzeń,
–
przewidywanezapomocąteoriizdarzeniabędązgodnezistniejącymiteoriami
iwiedzą,
–
istniejąsposobyobalania(falsyfikacji)zbudowanychnajejpodstawieteorii.
Celemartykułujestprzedyskutowanieroliparadygmatówwkształtowaniume-
todynaukowej,anastępnieomówieniepodstawowychparadygmatówistniejących
wnaukachozarządzaniuorazwynikającychznichimplikacjidlaprocesunauko-
wego.
2.Istotaparadygmatu
Postępowanienaukowcówzdeterminowanejestnaukowymparadygmatemstano-
wiącymswoisteramykoncepcyjnemetody,jakąstosująoniwprocesiepoznaniana-
ukowego.Paradygmattenjestzbiorempodstawowychteorii,napodstawiektórych
budujesięteorieszczegółowepoddawanenastępnieprocesomtestowaniaiweryfi-
kacji.Rolaparadygmatuwrozwojunaukijestdwojakiegorodzaju.Zjednejstrony,
traktowanyjako„święty”inienaruszalny,możeprzyczynićsiędoregresuwdanej
dziedzinienauki,azdrugiejstronyjestwyznacznikiem„rzemiosła”naukowego.
PojęcieparadygmatuwprowadzonezostałodonaukiprzezT.Kuhnawksiąż-
ceTheStructureofScientificRevolutions”wydanejw1963r.iuważanejzajedną
znajbardziejwpływowychpraczfilozofiinauki,jakąnapisanowubiegłymstu-
leciu.Paradygmatjestpodstawowymprzekonaniemiświatopoglądemokreślonej
grupy(wspólnoty)uczonych.ZdaniemJodkowskiegoparadygmatmożnaogólnie
1KryteriatesformułowałK.PopperwksiążceLogikaodkrycianaukowego,zob.[Popper2002].
