Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Ktoicowhistorii?
17
skierowaćwprzeszłość.Zmianywśrodowiskunaturalnym(ukształtowaniepo-
wierzchni,układrzeczny,klimat)zachodząnajwolniej,dlategowedukacjiłatwoza-
stosowaćmetodęretrogresjidladanegoobszaru,podkreślającoczywiście,żebez
szczegółowychbadańprzyrodnikanaszawiedzaniebędziepełna.Otaczającanas
przyrodaumożliwiaponadtorealizacjęzasadypoglądowości.
Wjeszczeszerszymzakresiezasadataznajdujezastosowaniewpoznawaniukra-
jobrazukulturalnego,będącegoefektemzmian,jakiewprowadziłczłowiekwśro-
dowiskunaturalnym.Wtymmomenciekulturabędzieokreślaćstopieńingerencji
człowiekawnaturę,niezawszezpozytywnymskutkiem.Odkrywaniekrajobrazu
kulturalnegotoprzedewszystkimpoznawaniehistoriiosadnictwa.Wtrakcielekcji
wterenie,nawycieczceszkolnejpoznajemyróżnetypywsiimiast,ukształtowane
zależnieodwarunkówgeograficznychnadanymterenie.Dodatkowegomateriału
źródłowegodostarczająnamnazwy,jakimiokreślanesąposzczególneelementy
krajobrazu.Niezawszejesteśmywstanieustalićźródłotakiejnazwy,zwłaszczagdy
pierwotnebrzmienieulegałozmianom.Nazwymiejscowościkryjączęstofragment
historii,aichwyjaśnieniewymagapostępowaniazgodnegozkrytykąźródła.Na-
zwymówiąnamoterenie,najakimpowstałaosada–Góra,Roztoka,Brodnica(od
brodu);ootaczającejjąroślinności–Jaworów,Pogrzybowo,Podsosnów;oza-
mieszkującejjąludności–Prusy,Cygany,Olędry;ozajęciachludności–Grotniki,
Złotniki;czyteżowłaścicielach–Sieciechów,Bolesławice.Uświadamianie
uczniomnakażdymetapie,żekrajobrazmożemynietylkopodziwiać,aleiodczy-
tywać,pozwalakształtowaćkulturęźródłoznawczą,awpraktyceszkolnejdosko-
nalićumiejętnościznajdowaniaiwykorzystywaniaróżnorodnychźródełinforma-
cji.
Trzecirodzajkrajobrazu,zjakimspotykasięuczeń,tokrajobrazhistoryczno-po-
lityczny.Tuznówwsukursprzychodzinamlekcjaprzyrodyigeografii.Współczes-
negranicePolskiczypaństweuropejskichsądobrympunktemwyjściadoukazania
znaczeniapodziałówpolitycznych.MapaPolskipozwolinaukazaniepodziałówad-
ministracyjnychczybardziejszczegółowo,np.administracjikościelnej.Wychodząc
odstatycznegoobrazuwspółczesnejEuropy,stopniowoprzechodzimydoepok
wcześniejszych,byukazaćdynamikęprzemian.Choćwklasycznejgeografiihisto-
rycznejpomijasiępodziałyetniczne,wyznanioweczyjęzykowe,wedukacjiichze-
stawieniezpodziałamipolitycznymijestkonieczne.Dynamikęprzemiankrajobra-
zuhistoryczno-politycznegoprezentujenp.AtlasWspólnotyEuropejskiej3.Julia
Tazbirowaprezentujekolejnomapy:
l
ImperiumRzymskie(temat:TradycjaeuropejskawywodzisięzbasenuMorza
śródziemnego),
l
średniowiecznaEuropaiEuropachrześcijańska(temat:NarodzinyEuropy),
l
KrajepodpanowaniemJagiellonów,KrajepodpanowaniemHabsburgów,Refor-
macja(temat:Europapodzielonaidynastyczna),
l
EuropawczasachNapoleona,Europapokongresiewiedeńskim(temat:Europa
napoleońska),
3AtlasWspólnotyEuropejskiej.Mapyikomentarze,oprac.J.Tazbir,Warszawa2002.