Edukacja historyczna w szkole

Stanisław Roszak, Danuta Konieczka-Śliwińska, Ewa Chorąży

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-01-15443-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

404

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Roszak, Stanisław; Konieczka-Śliwińska, Danuta; Chorąży, Ewa. Edukacja historyczna w szkole. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 404 s. ISBN 978-83-01-15443-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Roszak, S.

A1 Konieczka-Śliwińska, D.

A1 Chorąży, E.

T1 Edukacja historyczna w szkole

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2009

SN 978-83-01-15443-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 761, author = "Roszak, Stanisław and Konieczka-Śliwińska, Danuta and Chorąży, Ewa", editor = "", title = "Edukacja historyczna w szkole", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2009", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-15443-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Roszak, Stanisław

AU - Konieczka-Śliwińska, Danuta

AU - Chorąży, Ewa

ED -

TI - Edukacja historyczna w szkole

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2009

SN - 978-83-01-15443-1

ER -

Netografia (standard APA):

Roszak, Stanisław; Konieczka-Śliwińska, Danuta; Chorąży, Ewa. Edukacja historyczna w szkole [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 [dostęp: 08 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/edukacja-historyczna-w-szkole-stanislaw-roszak-danuta-761.

historia, edukacja, dydaktyka, szkoła, edukacja szkolna

Kompendium wiedzy z zakresu szkolnej edukacji historycznej!
Książka w przystępny sposób prezentuje:
- aktualne trendy edukacyjne (m.in. nowoczesne techniki aktywacji ucznia); - odkrywcze spojrzenie na rolę dwóch podmiotów kształcen...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-15443-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

404

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
CZĘŚĆ I. EDUKACJA HISTORYCZNA12
1. Dlaczego warto uczyć historii?14
1.1. Kto i co w historii?14
1.1.1. Czas14
1.1.2. Przestrzeń17
1.1.3. Kim zaludnić historię szkolną21
1.2. Jaka historia?24
1.2.1. Fakty, zjawiska, procesy24
1.2.2. Miejsca pamięci29
1.2.3. Mity i stereotypy32
1.2.4. Pars pro toto37
2. Od historii naukowej do historii szkolnej40
2.1. Transpozycja dydaktyczna40
2.2. Jaka historia po transpozycji?47
2.3. Treści nauczania a rozwój intelektualny i emocjonalny ucznia53
2.3.1. Rozwój intelektualny53
2.3.2. Myślenie historyczne56
2.3.3. Rozwój emocjonalny58
2.4. Treści nauczania a kompetencje uczniów59
2.5. Dwie drogi kształcenia historycznego62
3. Nauczyciel historii76
CZĘŚĆ II. NAUCZYCIEL HISTORII W PROCESIE DYDAKTYCZNYM90
1. Cele edukacji historycznej92
1.1. Dlaczego powinniśmy ustalać cele?92
1.2. Różne rodzaje celów kształcenia93
1.3. Cele ogólne i operacyjne95
1.4. Jak formułujemy cele operacyjne?97
1.5. Taksonomie celów99
1.6. Cele edukacji historycznej we współczesnej szkole103
2. Formy organizacyjne edukacji historycznej108
3. Metody nauczania historii110
3.1. Czym jest metoda nauczania?110
3.2. Klasyfikacje metod nauczania111
3.3. Która metoda jest najskuteczniejsza?113
3.4. Jak wybrać optymalną metodę nauczania?114
3.5. Charakterystyka wybranych metod nauczania115
3.5.1. Klasyczne metody nauczania115
3.5.1.1. Opis słowny116
3.5.1.2. Opowiadanie117
3.5.1.3. Wykład118
3.5.1.4. Pogadanka120
3.5.2. Metody aktywizujące ucznia122
3.5.2.1. Metody kształcące umiejętność pracy w zespole122
3.5.2.2. Metody kształcące umiejętność pracy pod kierunkiem125
3.5.2.3. Metody kształcące umiejętność twórczego myślenia126
3.5.2.4. Metody kształcące umiejętność podejmowania decyzji128
3.5.2.5. Metody kształcące umiejętność wymiany poglądów133
3.5.2.6. Metody kształcące umiejętność rozwiązywania problemów138
3.5.2.7. Metody kształcące wyobraźnię i umiejętności społeczne144
3.5.2.8. Metody kształcące umiejętność gromadzenia materiałów i zapisu informacji148
3.5.2.9. Metody integrujące wiedzę oraz umiejętności z różnych dziedzin150
4. Środki dydaktyczne w edukacji historycznej158
4.1. Czym są środki dydaktyczne?159
4.2. Klasyfikacje środków dydaktycznych159
4.3. Media edukacyjne161
4.4. Jak stosować środki dydaktyczne na lekcjach historii?162
4.5. Charakterystyka wybranych środków kształcenia historycznego163
4.5.1. Szkolny podręcznik historii163
4.5.1.1. Dlaczego warto wykorzystywać podręcznik w kształceniu ucznia?164
4.5.1.2. Rodzaje podręczników165
4.5.1.3. Próby modernizacji podręcznika szkolnego166
4.5.1.4. Elementy składowe podręcznika168
4.5.1.5. Jak wybrać optymalny podręcznik historii?168
4.5.1.6. Praca z podręcznikiem171
4.5.2. Mapy historyczne172
4.5.2.1. Rodzaje map173
4.5.2.2. Jak kształtować umiejętność pracy z mapą historyczną?175
4.5.2.3. Praca z mapą na lekcjach historii177
4.5.3. Muzyka w edukacji historycznej178
4.5.3.1. Jaką funkcję pełnia środki foniczne w nauczaniu historii?178
4.5.3.2. Zasady wykorzystywania utworów muzycznych na lekcjach historii179
4.5.4. Filmy i programy telewizyjne w edukacji historycznej183
4.5.4.1. Dlaczego warto wykorzystywać środki audiowizualne w edukacji historycznej?183
4.5.4.2. Jak stosować filmy i programy telewizyjne na lekcjach historii?184
4.5.5. Technologia informacyjna w edukacji historycznej187
4.5.5.1. Zasady i możliwości wykorzystania technologii informacyjnej w edukacji historycznej188
4.5.5.2. Metoda WebQuest192
5. Źródła historyczne200
5.1. Definicje i klasyfikacje200
5.2. Krytyka źródeł historycznych204
5.3. Specyfika źródeł literackich207
5.4. Specyfika źródeł ikonograficznych211
5.5. Źródła historyczne w praktyce edukacyjnej215
6. Lekcja historii218
6.1. Kto wymyślił lekcję?218
6.2. Wady i zalety lekcji219
6.3. A może zrezygnujmy z lekcji i klas szkolnych?219
6.4. Jak zaplanować typową lekcję historii?220
6.5. Konspekt czy scenariusz?224
6.6. Co decyduje o strukturze lekcji?231
6.7. Typy lekcji233
6.7.1. Lekcja służąca przekazywaniu nowych wiadomości233
6.7.2. Lekcja kompetencyjna (kreatorska)236
6.7.3. Lekcja powtórzeniowa242
6.7.4. Lekcja służąca kontroli i ocenie249
7. Pozalekcyjne i pozaszkolne formy edukacji historycznej254
7.1. Wycieczka historyczna254
7.2. "Lekcja" w muzeum259
7.3. "Lekcja" w archiwum263
7.4. Praca domowa ucznia265
7.5. Szkolne koło historyczne267
8. Ocenianie274
8.1. Czym jest ocena szkolna?274
8.2. Rodzaje, funkcje i rola oceniania275
8.3. Ocenianie sumujące i kształcące277
8.4. Przedmiotowy system oceniania278
8.5. Jak sprawdzić osiągnięcia ucznia?289
8.6. Komunikowanie oceny297
8.7. System oceniania zewnętrznego298
8.7.1. Egzamin maturalny z historii298
8.7.2. Kryteria oceniania zadań egzaminacyjnych300
CZĘŚĆ III. NAUCZYCIEL HISTORII W DZIAŁANIU310
1. Programy nauczania historii312
1.1. Czym jest program nauczania i jakie są jego elementy składowe?312
1.2. Jakie czynniki wpływają na program nauczania?315
1.3. Rodzaje programów nauczania316
1.4. Jaki powinien być optymalny program nauczania?326
1.5. Jak wybierać program nauczania?327
1.6. Jak modyfikować i dostosowywać program nauczania?329
1.7. Jak opracować własny program nauczania?330
2. Planowanie pracy dydaktycznej nauczyciela historii334
2.1. Jak być skutecznym - zasady planowania dydaktycznego334
2.2. Cechy dobrego planu335
2.3. Planowanie kierunkowe336
2.4. Planowanie wynikowe - planowaniem pracy nauczyciela i ucznia338
2.5. Planowanie metodyczne341
2.6. Zaplanujmy razem, czyli przykładowy plan kierunkowy i wynikowy341
2.7. Zalety i wady planowania dydaktycznego345
2.8. Wykorzystanie wyników egzaminów do planowania pracy dydaktycznej345
3. Indywidualizacja nauczania350
3.1. Nie wszyscy uczniowie są jednakowi350
3.2. Specjalne potrzeby edukacyjne351
3.3. Praca z uczniem zdolnym354
4. Nauczyciel w zespole360
4.1. Jakie funkcje pełni nauczyciel w szkole?360
4.2. Nie tylko lekcja, czyli zadania i obowiązki nauczyciela363
4.3. Współpraca z rodzicami365
5. Rozwój zawodowy nauczyciela historii372
Bibliografia388
Indeks rzeczowy396

ROZDZIAŁ1

Dlaczegowartouczyćhistorii?

ogólnychramchronologicznychdlaposzczególnymepokiokreśleniecezurpo-

czątkowychorazkońcowych.

Podstawowypodziałnaprehistorięihistorięniebudzikontrowersjizuwagina

jasnekryteriumwyróżnieniaźródełniepisanychipisanych,któredająpoczątekcza-

somhistorycznym.Jużjednakkolejneepokisąwyznaczaneprzezróżnedatyczyto

zuwaginatradycjęhistoriograficzną,czycharakterzjawisk,jakiedecydująospo-

sobienarracji.Epokęnowożytnąwwymiarzehistoriipowszechnejzapoczątkuje

więcupadekKonstantynopola(1453)lubwystąpienieMarcinaLutrawWittenber-

dze(1517),azakończyrewolucjafrancuska(1789).Wwymiarzepolskimjakocezu-

rypoczątkowetejepokiprzyjmujesiędatyważnezpunktuwidzeniaspołeczno-

-gospodarczego(1454–przywilejwNieszawie),politycznego(1466–drugipokój

toruński),ustrojowego(1493–ukonstytuowaniesięparlamentu),społeczno-poli-

tycznego(1505–konstytucjanihilnovi).Epokęzamykarok1795–trzecirozbiór

Rzeczypospolitej,azdaniemniektórychdopierorok1864–upadekostatniegopo-

wstaniaszlacheckiego.WhistoriiBułgariiiRumuniiepokanowożytnazaczynasię

wzasadzieodpołowyXVIIIstulecia,wrazzreformamispołecznymiikulturalny-

mi,wcześniejrozpościerasięnadtymiterenamiśredniowiecze.

Wpróbachperiodyzacyjnychporządkipolityczneiustrojowenakładająsięna

ekonomiczne,społeczneikulturowe,dlategotaktrudnowpraktyceszkolnejwyty-

czyćjasnekryteriapodziałunaepoki.Wdziejachkulturykryteriumpodziałuwy-

znaczałydwatypyprzeciwstawnychwzorcówipostaw–romantycznyiklasyczny1.

Opozycjatakaznajdujeodzwierciedleniewrozróżnianiupostawyapollińskiejidio-

nizyjskiejwhistoriisztukiiliteratury.Pofaziedestrukcyjnej(dionizyjskiej)następo-

wałazawszefazakontemplacyjna(apollińska).Kierującsięlogikąnastępującychpo

sobieprzeciwstawnychepok,JulianKrzyżanowskizaproponowałwykressinusoidy,

wktórejprzeplatająsięepokiromantyczne(średniowiecze,barok,romantyzm,neo-

romantyzm)zepokamiklasycznymi(renesans,klasycyzmoświeceniowy,pozyty-

wizm).Wykressinusoidypozwalauświadomićuczniom,żewrazzopadaniemfali

jednejepokizaczynasięwznosićinna.Wielezjawiskgraniczyzatemzesobąwcza-

sie,akulturapograniczatworzynowejakości.

Praktycznezastosowanie,zwłaszczananiższychetapachedukacji,możemiećna-

dalpodziałwprowadzonyniegdyśprzezStanisławaŁempickiegodlaepokiodro-

dzenia.Ramyiwewnętrznypodziałepokiwyznaczały:fazawstępna,rozwojowa,

apogeumifazaschyłkowa.

Zabiegiperiodyzacyjne,dyskusjanadcezuramiiichzasadnościąmogąposłużyć

dorozpatrywaniaróżnychpunktówwidzenia,ajednocześnieporządkowania

istrukturyzowaniawiedzy.Inaczejbędąstanowićbalastdydaktyczny,służącyjedy-

nieskrótowościiuproszczeniuujęcia.JerzyZiomek,autorsyntezyRenesanswse-

riiDHistorialiteraturypolskiej”,określatakirodzajpisarstwaDskrótemiuproszcze-

niem”,azabiegiperiodyzacyjneDskrótemskrótuiuproszczeniemuproszczenia”.

ZkoleiFrankAnkersmitkwestionujepojęcieprawdywstosunkudotzw.substancji

1SzerzejnatematkoncepcjiperiodyzacyjnychpatrzJ.Ziomek,Proceshistorycznoliteracki.Epo-

kiiformacjewdziejachliteraturypolskiej,w:tenże,Praceostatnie,Warszawa1994,s.17–59.

Brak wyników

Edukacja historyczna w szkole

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra