Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Kształtowaniesiępojęciavnieruchomościziemskiej”wPolsce...
19
tostosunkowotrudne.Pojęciate,występującewźródłach,niezawszebyłyjasno
ijednakowookreślane.Wznacznymstopniubyłotouzależnioneodpredyspozy-
cjimerytorycznychpisarzasporządzającegodanydokument.
WedługKarolaDuninarzeczągłównąbyłasiedzibapańska,apola,lasy,
pastwiska,łąki,itp.stanowiłyczęściskładowe,utożsamianezprzynależnościa-
mi.Prawanatomiastuważanebyłyzapożytki,zwyjątkiemprawabliższości
ipatronatu13.Traktowaniesiedzibypańskiejjakorzeczygłównejskrytykował
Russocki.Dunintakiwniosekwysnułnapodstawiejednegotylkoźródła.We-
długRussockiego
Źródłamazowieckieprzeciwnieumieszczająwspominanyjużwielokrotnietermin
vbona”
,względnieichczęściwpostacipól,lasówitp.,adopieroniejakowichobrę-
bie,wespółznimi,alenadrugimplanie,wymienianocałedomyiobejścia14.
Wzmiankiwymieniającenapierwszymmiejscudomostwobyłysporadyczne
iograniczałysięjedyniedosprawdotyczącychwdów.Byłotozrozumiałe,gdyż
wświetleprzepisówmajątkowychodnoszącychsiędowdów,nakazywanojepo-
zostawićwspokojuwsiedzibiemęża.NapodstawieźródełRussockistwierdza,
żevzarzeczgłównąwstosunkachwłasnościowychMazowszawypadnieuznać
dobraziemskiejakotakieł”Natomiastwymienionewcześniejprzedmiotyoraz
prawastanowiłyprzynależności,utożsamianewtychczasachzczęściamiskłado-
wymi,pożytkiorazprawadzielącesięnaprawoużytkowaniaiprawospecjalne
(np.prawopatronatu)15.
Zdecydowaniewięcejmiejscabadaniomnadrzeczągłównąiprzynależno-
ściamipoświęcaDąbkowski,znawcaprawastaropolskiego.Wedługniegorozróż-
nieniepomiędzyrzeczamigłównymiaprzynależnościamibyłodokonywaneza-
równonapodstawieaspektówgospodarczych,ekonomicznych,jakiprawnych.
Zarzeczgłównąuznawałonrzecz,którazgodniezeswoimprzeznaczeniemgo-
spodarczymmiałatworzyćodrębnąjednostkęipewnącałość.Natomiastprzy-
należnościąbyłarzecz,któramogłamiećjedynieznaczeniepodrzędne,aktórej
zadaniepodlegałonatym,abysłużyćdopodniesieniaznaczeniarzeczygłównej.
Rzeczągłównąiprzynależnościamimogłybyćzarównonieruchomości,jakiru-
chomości16.
Wźródłachmamydoczynieniagłówniezprzynależnościamidóbrziem-
skich.Jużwdokumentachśredniowiecznych,aletakżewpóźniejszychmożna
spotkaćbardzodokładnezestawienietychprzynależności,którenajczęściejpo
13Ibidem;K.Dunin,Dawnemazowieckieprawo,Warszawa1880,s.149in.
14S.Russocki,op.cit.,s.35-36.
15Ibidem,s.36.
16P.Dąbkowski,op.cit.,s.275.
