Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Dziejewilanowskiejnieruchomościziemskiej
Roleuprawne:stanowiłygłównączęśćdóbrziemskich.Byłytogruntyza-
równofolwarczne,jakioddanewdzierżawęzaczynsz.
Łąki:pomijającgruntyuprawnestanowiłynajcenniejszączęśćnieruchomo-
ściziemskiej.Mogłyonerównieżstanowićosobnyprzedmiotwobrocie.
Pastwiska:rozróżnianotutajpastwiskawłaściwe(pascua),którebyływkażdej
wsiorazpastwiskaprzygodne(vprużnepastwa-vanapascua).Pastwiskaprzygod-
nebyłyurządzanenaugorachlubpookresieżniwnagruntachnależącychdodanej
wsi.Pastwiskabyłyużytkowanewspólnieprzezwłaścicieladóbriprzezchłopów.
Lasy:XIV-iXV-wieczneźródłabardzowyraźniedzieląlasynadwarodza-
je.vGaj”stanowiłobszarleśnyznajdującysięwbezpośrednimsąsiedztwiesie-
dzibludzkichorazbyłprzedmiotemwłasnościjednegolubkilkusąsiadujących
zesobąszlachciców.Puszcza(menora)stanowiławłasnośćksiążęcąiwposiada-
niuprywatnymmogłasięznajdowaćjedynienapodstawiespecjalnegonadania.
Zposiadaniempuszczyłączyłsięproblemwłasnościbarci.Pomimożebyłyone
objęteregalebartnym,niejednokrotniestanowiłyczęśćdóbrziemskich.Zdarzały
sięprzypadki,żeskupiskabarci,nazywanevbor”
,byłypodzielonepomiędzywła-
ścicielamimajątkuziemskiegoibartnikami.
Wody:rozróżnianowodyzamknięteorazotwarte.Wodyzamkniętebyływłasno-
ściąindywidualną.NatomiastwodyotwartewPolscestanowiłyregalepanujących,
wtymrównieżodkońcaXVIwiekunaMazowszu.Zdarzałysięprzypadki,żepanują-
cywrazzdobramiziemskiminadawalipołowękorytarzekiprzeznieprzepływającej.
Urządzeniaspecjalne:wobrębiedóbrziemskichjednązczęściskładowych,
mogącychstanowićprzedmiotodrębnychpraw,byłykraczmy,młyny,przewozy.
Pozostawałyonewbezpośrednimwładaniuwłaścicielalubstanowiłyprzedmiot
odrębnegoaktudzierżawyalbosprzedaży.WXIViXVw.naMazowszumłyn
stanowiłprzedmiotregale.WtymokresiewPolsceprzedmiotregalestanowiły
teżprawadobogactwnaturalnychznajdującychsiępodziemią.
Pożytkiiprawa:dopożytkówpłynącychzmajątkuziemskiegowpierwszej
kolejnościnależałypłodyrolne,późniejczynszechłopskie,prawowyrębuwla-
sach,prawokorzystaniazewspólnychpastwisk,korzystaniazbarci,łowienia
rybipolowania.Dospecjalnychuprawnieńprzysługującychwłaścicielomdóbr
ziemskichnależałoprawobliższościorazczasamiprawopatronatu.
103020Rzeczygłówneiprzynależnościdóbr
WśródwyżejwymienionychczęściskładowychdóbrziemskichRussocki
dokonujeklasyfikacjizpunktuwidzeniaprawnego11.Dzielijena:vrzeczgłówną,
przynależności,częściskładowe,owoce,prawa”12.Przyczymzastrzegasię,żejest
11Ibidem,s.34.
12Ibidem.
