Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KSZTAŁTIZDOBIENIE
29
Kaifengu.WczasachdynastiiShang-YinziemiewdolinierzekiWeinieodgrywałyjeszcze
poważniejszejroliwżyciukształtującegosiępaństwa.
DynastiaShang-Yinbyładrugą_iostatnią_ztych,któreczęstozmieniałystolice.
WczasachdynastiiShang-Yinzmianatanastąpiłasiedemrazy,przyczymniemadlatych
zmiandostatecznegowyjaśnieniawdokumentachpisanychaniteżniemanatentematżad-
nejprzekonującejhipotezy.Wiadomo,żenawetwtamtychczasachzmianastolicybyłaza-
biegiemkosztownym,aniktprzecieżkosztównieponosi,jeżeliniejestdotegozmuszony.
Musiaływięcistniećpowody,którewciąguItysiącleciakazałydwómkolejnymdynastiom
zmieniaćłącznietrzynaścierazystolicę,coprzecieżzakażdymrazemwiązałosięzjejwzno-
szeniemodpoczątku.Niewykluczone,żebyłytowzględyrytualnelubpoprostureligijnedla
nasdziśnieodgadnione.
DynastiaShang-Yinjestpierwsządynastiąchińską,którejistnieniejestpotwierdzone
zabytkamipisanymizepoki.Wrazzjejpanowaniemwkraczamywięcdohistorii.Założycie-
lemdynastiibyłTangZwycięski,władcalennaShang.Ontonaczeleinnychwasalipokonał
ostatniegozdynastiiXiakrólaJie,rozpustnikaityrana.Zastrzectrzebaodrazu,żewza-
piskachhistorycznychmowaowasalach,lennachisuzerenie,leczjesttodlatamtejepoki
zwykłymprzeniesieniemwprzeszłośćfaktówbliskichzapisującemu.Niesądzę,byoorgani-
zacjispołeczeństwawtamtychczasachmożnawogólemówićwkategoriachfeudalizmu.
Tymbardziejtrzebaprzestrzecprzeddomyślaniemsięniewolnictwa,którecoprawdaistniało
wChinachjakozjawiskospołeczne,alenigdyniestanowiłopodstawowegoelementufunk-
cjonowaniaspołeczności.Istniejązresztądowody,żewczasachdynastiiShang-Yinjedynymi
niewolnikamibylijeńcywojenniprzeznaczeniwzasadzienazłożeniewofierze.Tenfaktsta-
wiawłaściwiepodznakiemzapytaniamówienieoniewolnictwiewogóle.
PaństwodynastiiShang-Yin,zwłaszczawswychpoczątkach,byłoorganizacjąple-
miennąiprawdopodobniewogóleztrudemmieściłosięwdefinicjiterminuÐpaństwo.Są
zresztąuczeni,którzywogólepowstaniepaństwachińskiegodatująnaczasypóz
,ne,gdyż
nawetpowstałeuschyłkuIIIw.przedChr.cesarstwochińskieniemiałoodrazuwszystkich
koniecznychjegoatrybutów.Nietrudnodociec,żewtymsporzewszystkozależyoddefinicji
państwa,toteżniebędziemysięwtotutajwdawać.Jestwkażdymrazieoczywiste,żedlaepoki
brązuniemożnaprzyjmowaćistnieniapaństwawtymsensie,wjakimistniejeonodzisiaj.
WróćmywszakżedoChinepokiShang-Yin.Byłyoneswoistąorganizacjąklanowo-
-plemienną,rozciągającąswąwładzęnainnepodobneorganizmy.Widaćtowopozycjiter-
minówdazong_wielkiklan,tj.klankrólewski,ixiaozong_małyklanczyraczejmałeklany,tj.
klanyinneniżkrólewski.Ważneidośćskrupulatnieprzestrzeganeregułyegzogamii,jakie
znamyzczasówdynastiiZhou,byływedługwszelkiegoprawdopodobieństwawczasach
tejdynastiiprzeżytkiemminionejepoki.Otym,żestanowiłyonepozostałośćpoczasach
dawnych,świadczywieleargumentów,wtymtakżeispecyficznystosunekdosamychreguł.
Przytoczmyjedentylkodrobnyprzykładzapisanywksięgachkonfucjańskich.Otowładca
pewnegolennapostanowiłwziąćzażonękobietęzinnegokraju.Okazałosięjednak,żena-
rzeczonanosinazwisko,któreświadczyotym,iżnależyonadotegosamegoklanu,coubie-
gającysięojejrękę.Teoretycznierzeczbiorąc,małżeństwotakiebyłoniemożliweitakbysię
zapewnestałowczasach,gdyzasadyegzogamiibyłypodstawąorganizacjispołeczeństwa.
WczasachdynastiiZhouichdziałanienależałojużtylkodosferyobyczajów,byćmożenie-
zbytzrozumiałych.Dlategoteżkonkurentuciekłsiędoprostegowybiegu:zmieniłnazwisko
