Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DZIEDZICTWONEOLITU
23
ziemi,toteż,ściślerzeczbiorąc,należałobymówićowaleziemnym,pełniłonjednakodpo-
czątkufunkcjetego,cookreślilibyśmynazwąmuru.Przeszkadzanamtuzresztąnaszjęzyk,
wktórymmurkojarzysięzwyrazemmurować,tj.wznosićcośzcegiełlubkamienia.Pochiń-
skusłowochengniewywołujetakichskojarzeń,aznakpisma,którymsiętenwyrazzapisu-
je,zawieraelementznaczącyziemia.
Mijającestulecianiewielezresztązmieniłytechnikęwznoszeniamurów.Niemalpo
czasynajnowszemurbyłwChinachzawszewałemzubitejziemi,choćwwiekachpóz
,niej-
szychbywałnaogółlicowany,coskuteczniezapobiegałorozmywaniugoprzezdeszcze.Do
licowaniaużywanocegiełniewypalanychlubwypalanychalbokamienia.Zawszebyłtomur
obardzoszerokiejpodstawieiszerokiejkoronie,poktórejmożnasięswobodnieporuszać.Ta
szerokośćmuruwynikaoczywiściezfaktu,żejestonprzedewszystkimlicowanymwałem
ziemnym,awałuziemnegoniedasięwznieśćjakokonstrukcjicienkiejawysokiej.Jestto
zasadniczaróżnicamiędzymuramiobronnymibudowanymiwEuropieamuramichińskimi,
wtymtakżeinajsłynniejszymzmurów_WielkimMuremChińskim.
BudowanooczywiściewChinachmurycienkieiwysokie(np.ścianydomostwlub
muryokalającedomostwa)zglinywymieszanejzesłomą,nawozemlubczymkolwiekpodob-
nym.Ibudujesiętakdodniadzisiejszego.Murytakienigdyniebywająlicowane,aleteż
każdaulewaczyniwnimogromneszkody,gdyżmurtakipoprostusięrozmywa.
TakotoprzynajmniejodokresuLongshan,czylipóz
,negoneolitu,murpojawiasię
jakotrwałacechatejcywilizacji,ażyciebezmuruwydajesięzczasempozbawioneswejis-
totnejcechy,awięcniejakoniepełne,wystawionenaniebezpieczeństwo,choćbytomiałobyć
tylkoniebezpieczeństwoobcychoczu.Muryotaczająnietylkomiastaiosiedla,nietylko
dzieląodsiebiekraje,aleoddzielająodsiebieprzedewszystkimludzi.Klasycznedomostwo
chińskieukształtowałosięjakozamkniętajednostkaotoczonamurem,któryzczasemstaje
sięoddomostwaważniejszy,gdyżwyznaczabezpiecznegranicezamkniętegoświata.Jego
funkcjaodgradzająca,zamykająca,stałasięzczasemważniejszaodfunkcjiobronnej,pod-
stawowejwchwilipowstania.Ktotejewolucjiniedostrzeże,niezrozumieChindawnychani
tymbardziejdzisiejszych.Idziśprzecieżstrzelistewieżowcesąotoczoneprymitywnymimur-
kamizcegły,którejtakibrakodczuwarzekomobudownictwomieszkaniowe.
SamedomostwaniewielesięwokresieLongshanróżniłyoddomostwzepokipo-
przedniej,choćdajesięzauważyćwiększezróżnicowanietypów,któremutowarzyszytakże
większaróżnorodnośćgrobów.Obietecechyzdająsięświadczyćłącznieopostępującym
rozwarstwieniuspołeczności.
WśródznaleziskzokresuLongshanznajdujemyteżślady,którezdająsięświadczyć
oistnieniuwspołecznościrytówagrarnych,cojednakniemusiwskazywaćnapojawieniesię
wyspecjalizowanychfunkcjireligijnych.Jeżeliwolnowyciągaćwnioskiztego,cowiemyocza-
sachpóz
,niejszych,tonależysądzić,żejużuzaraniadziejówowefunkcjereligijnemusiały
wchodzićwzakresobowiązkówprzywódcydanejspołeczności.Przywódcagrupyspełniał
funkcjekapłańskiedlatego,żebyłprzywódcą.Tylkowtensposóbbrakkastykapłańskiej
wklasycznymokresiekulturychińskiejstajesięwytłumaczalny.
NaokresLongshandatujesięwkażdymrazienajstarszeznalezionełopatkizwierzęce
poddaneprzyżeganiurozpalonymprętem.Zpowstającychwtensposóbpęknięćiichcharak-
teruwróżonojużwówczas,choćcałyprocederznamylepiejzepokibrązu.Czyświadczyto
oistnieniujużwówczasszamanów-wróżbitów?Wiemyoichistnieniuwepoceklasycznej,ale
