Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Morzedyskursów
skontrastowanezpostępowaniemsądu,ważniejszeodszukaniage-
nezyjestustaleniekontekstutegowypadku;chociażstwierdzaon,
że:DPrzedmiotembadań[sądu–przyp.M.P
.]niebyłozasadnicze:
dlaczego,alepowierzchowne:jaktosięstało”[LordJim,V
,65],sam
postępujeraczejwedługzawartychwPrzedmowiebezceremoniido
Murzynazzałogi„Narcyza”wskazańConradadotyczącychsztukipi-
sarskiej:DW(...)sprawieżyciaisztuki»Jak«ważniejszejestdlana-
szegoszczęścianiż»Dlaczego«.(...)sposóbtakżecośznaczy”[Ze
wspomnień,XIII,22].OwoDjak”powierzchnipozwalawyodrębniać
wprocesiekonfrontacjiwszystkieDmorskie”dyskursy;rozdzielając
morze,okrętipodmiotmożnadostrzecrelacjeinapięciapomiędzy
nimi,jakrównieżpontos,pelagosihalsnanieoddziaływające.
Conradwyszukujezatemmiejscazaskakujące,wyizolowa-
ne,eksponującposzczególnedyskursystarasięznaleźćpomię-
dzynimiwolnąprzestrzeń.Niepatrzyzmorzawląd,byzakreślić
kształtlądu;niepatrzyzląduwmorze,byznaleźćokazjędozapeł-
nieniaprzestrzenimorzadyskursem.Zupełnieinaczejwyglądabo-
wiemświatimorzeoglądanezperspektywypogranicza,naprzykład
drobnej,piaszczystejławicy:DPrzytłaczającewrażenieogromuinie-
pokojącejpustkiprzejęłolękiempaniąTravers–jakzwykletych,co
chodząpomieliźniewśródmorza.Światbyłjakprzeogromny,pła-
skicień,nieuchwytnyinieruchomy”[Ocalenie,XX,478].Ogrom
ipustka,nieuchwytnośćijednoczesnanieruchomość–tojestwłaś-
nieDmorskość”.
Wdziewiętnastymwiekupodmiotbardzoczęstoutożsamia-
nyjestzekstensją,jakąstanowistatek,bypochłaniającnieskoń-
czonąprzestrzeńmorza–produkowaćtekst:uBaudelaire’aDpięk-
nymstatkiem”jestkobieta,któraDzagarniaprzestrzeń”41;tożsamy
zpodmiotemStatekpijanyRimbaudarównieżDpożeratońmodrą”42.
Cowięcej,statekbierzewkońcugóręnadczłowiekiem,lokujesię
wewnątrzniego:wMuzyceBaudelaire’apłucawzdymająsięDniby
płótnożaglowe”,natomiastDwszystkietorturyokrętu”Dnamiętnie
41CharlesBaudelaire,Kwiatyzła...,dz.cyt.,s.70(Pięknystatek,przeł.Sewe-
rynPollak).
42ArthurRimbaud,Poezjewybrane,wybrał,opracowałiwstępemopatrzyłAr-
turMiędzyrzecki,LudowaSpółdzielniaWydawnicza,Warszawa1993,s.93
(przeł.Miriam).
21
