Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
lecztakżepodobieństwikontynuacji,bezktórychrozumienie,
hermeneutycznapracanaszegoumysłu,niebyłobymożliwe.
Wmarcu1946rokuMaxHorkheimerpisał:„Wchwiligdypiszę
tesłowa,ludypaństwdemokratycznychstająprzedproblemem,jak
dopełnićzwycięstwaodniesionegozbroniąwręku.Musząone
skrystalizowaćiwcielićwżyciezasadyhumanizmu,wimięktórych
poniesionoofiarywojny”[21].Wojnaujawniłakruchość
humanistycznychideiihipokryzjężywiącychjejednostek.Horkheimer
patrzyłwprzyszłośćzlękiemmimopotencjału,jakiwniejdostrzegał:
„Współczesnemożliwościudoskonaleniaspołeczeństwaprzewyższają
oczekiwaniawszystkichtychfilozofówimężówstanu,którzy
wutopijnychprogramachkreśliliideęspołeczeństwaprawdziwie
ludzkiego.Aprzecieżpowszechniepanujelękirozczarowanie.
Wydajesię,żenadziejomludzkościdalejdziśdospełnienianiżwtych
poomackubłądzącychepokach,gdypierwszyrazużyczyliimwyrazu
humaniści.Mimożewiedzatechnicznarozszerzahoryzontmyślenia
idziałania,ewidentniezanikaautonomiajednostkowegopodmiotu,
jegozdolnośćstawieniaoporurozrastającemusięaparatowimasowej
manipulacji,siłajegofantazji,niezależnyosąd.Progresywnemu
rozwojowiśrodkówtechnicznychtowarzyszyprocesodczłowieczenia.
Istniejegroźba,żepostępzniweczycel,którymaurzeczywistnić–ideę
człowieka”[22].
Wydajesię,iżHorkheimeraprzerażałoirozczarowywałoto,żecelem
przestałabyćideaczyidee,azaczęłobyćnimto,copośrednie
–instrumentydoniegoprowadzące.Celzaśpodrodzezostał
zapomniany.Skupienieobejmujeinstrumenty,technikalia,media,
sposoby,językiwyrazu,ponieważonichmyśliinstrumentalnyrozum
–rozumskupionynaśrodkach,klasyfikujący,wnioskujący
idedukujący,szukającytego,cozdajemusięwsposóboczywisty
pożyteczne.Niejestempewna,czyrozumten–jakchciałHorkheimer
–nadalpozostajezajętytym,cosamozachowawcze,sądzęwręcz,
