Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Powstaniedynastiiipoczątkipaństwa
13
wdorzeczachWisłyiOdrytylkomałeplemionatworzyływyodrębnione,
mającewłasnąorganizacjęjednostki.Wiadomobowiem,żeposzczególneple-
mionaśląskiebyłyoddzielonepuszczami,zwartekompleksyleśnedzieliłyna
częścirównieżinneterytoriawielkoplemienne.Zapewnejednakludzienale-
żącydowielkichplemionodczuwalijakąśwspólnotęwewnętrznąodróż-
niającąnaprzykładMazowszanodPolan.Byćmożerolęintegracyjnąodgry-
wałyośrodkikultupogańskiego,takiejakte,którychśladyoglądaćmożnana
górzeŚlężykołoWrocławiaczynaŁysicywGórachŚwiętokrzyskich.Nie-
wykluczone,żeprzynajmniejczęśćPolanjednoczyłosanktuarium,którego
śladyodkrytoniedawnowGnieźnienagórującymnadniziną,otoczonym
niegdyśjezioramiirzeczkąwzniesieniuzwanymdziśGórąLecha.
Ludnośćplemieniazorganizowanabyławrodyskupiającekrewnych
pochodzącychodwspólnychprzodków,jegoterytoriumdzieliłosięnaopola.
Opolestanowiłowspólnotęsąsiedzką,wjegoskładwchodziłyleżącewpo-
bliżusiebieosady.Możnaprzypuszczać,żerodyzamieszkiwałynaogół
wspólnejednostkiterytorialne.Wspólnotaopolnarozstrzygałalokalnespory,
stałanastrażyspokojuiładunawłasnymterenie,regulowałasposobyko-
rzystaniazdóbrwspólnych,takichjaklasyczypastwiska,gwarantowałabez-
pieczneposiadaniepólposzczególnymopolnikom.
Społeczeństwoplemiennebyłozróżnicowane.Różnicewielkościmająt-
kuizwiązanegoznimprestiżuistniałychybazawsze.Wrazzewzrostem
ogólnejzamożności,jakinastąpiłpodkoniecokresuplemiennego,jeszczesię
pogłębiły.
Większośćczłonkówplemieniastanowiliwolnirolnicysamiuprawia-
jącyswepola.Podczaskonfliktówzbrojnychchwytalizabroń.Spośródogółu
wyróżniałysięnielicznerodyarystokracjiplemiennej.Podziałtenwyraźnie
dostrzegalikronikarzezpaństwawschodnichFranków.PiszącoSłowianach,
odróżnialiwśródnichwarstwęwyższą,nazywanąpołacinienobilesczypoten-
tiores,odludu,określanegojakopopulus,plebslubpodobnie
4
.Naziemiach
polskichistnieniearystokracjiplemiennejpotwierdzaarcheologia.Iwreszcie
-choćmamynatentematniewielekonkretnychinformacji-możemysię
domyślać,żewśródspołecznościplemiennejżylirównieżnieliczniniewolnicy.
Znamyprzejawyzamożnościarystokracji.Doznamionbogactwanale-
żaładobraiozdobnabroń,atakżebiżuteria.Niebardzojednakwiemy,skąd
możniczerpaliśrodkizapewniająceimwyższypoziomżycia.Możemysię
domyślać,żeposiadaliwiększeodinnychgospodarstwa,wktórychpracowali
zdobycinawojniebrańcyiichpotomstwo.Niewykluczone,żeczłonkowie
wyróżniającychsięrodówpełniliwplemieniufunkcjeprzywódczeiztejracji
korzystalizczęścidaninprzeznaczonychnawspólnecele.
4
A.Gąsiorowski,Możni,w:Słownikstarożytnościsłowiańskich(dalej:SSS),t.3,cz.1,
Wrocław-Warszawa-Kraków1967,s.306-323.
