Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
prosiłswoichrozmówcówosporządzeniememoriału,który,jakobiecał,zawiezie
iprzekażehierarchomKościołaprawosławnego.Wformieodpowiedzinapismo
Sorbonyzostałyzredagowanedwadokumenty:TeofanaProkopowicza,arcybiskupa
Pskowa,NarwyiIzborska,orazStefanaJaworskiego,metropolityRiazaniaiMu-
romu.WobuprzypadkachopiniewsprawieuniiKościołówbyłynegatywne
30
.
Sorbonaniedałajednakzawygraną.KiedywHadzenawróconanakatolicyzm
księżnaIrenaPietrownaDołgorukowazwróciłasiędofrancuskichprzyjaciółjan-
senistówzprośbąoznalezieniekapelanaipreceptoradlaswoichdzieci,ci,zazgodą
Sorbony,zaproponowaliksiędzaJacques’aJube
´deLaCourjakoosobęwłaściwą
igodnązaufania.ProboszczAsnie
`rebyłdobrzeznanywkręgachelityPort-Royal
icenionyzaswojąnieprzejednanąpostawęgorliwegoiwalczącegojansenisty
31
.
Mamytutajsytuacjęparadoksalną-możnapowiedziećkwintesencjęmirażurosyj-
skiego.OtonapiętnowanaprzezgłowęKościołarzymskiegoSorbona,samabędąc
wsytuacjiodszczepieńcarozbijającegoodwewnątrzKościółzachodni,wysyła
swojegoemisariuszananegocjacjezprawosławiemitowdodatkuwsprawiezjed-
noczeniaKościołów!RezydującywMoskwiejezuicizosłupieniemprzyjęliwiado-
mość,żedwunastudoktorówSorbonywysłałoadresdocara,któregonieparafował
żadenbiskuprzymskokatolicki.Alemożewłaśnieantypapieska,gallikańskapostawa
akademików-jansenistówbyładlahierarchówmoskiewskichbardziejdogodnadla
prowadzeniapseudodialoguekumenicznegoniżniezłomnośćdoktrynalnaichwspół-
braciwwierzespodznakuIgnacegoLoyoli?
Zaopatrzonywinstrukcje
32
Jube
´wyruszazksiężnąIrenąijejdziećmidoRosji
20października1728roku.Jegocelbyłjasnonakreślony:zdobyćmaksymalnieduże
poparciewiernychdlaideizjednoczeniaKościołóworaznawiązaćbliskiestosunki
zhierarchamiprawosławia
33
.Ponadtoprowadziłondziałalność,którąmożnaby
nazwaćprozelityzmemreligijnym:nawracał,inspirowałpublicznedebaty,kształto-
30
WswojejHistoiredel’empiredeRussiesousPierreleGrandWolterzauważa,żestarania
SorbonyspotkałysięzostracyzmemzarównoStolicyApostolskiej,jakicaraRosjiorazKo-
ściołaprawosławnego.PatriarchazFerneyironizowałwliściedoMarmontela,żeSorbona
stałasięznowużgłośna,bowiempouczaPiotraWielkiego,jakimiśrodkamimapodpo-
rządkowaćRosjępapieżowi(zob.Voltaire,Correspondenceandrelateddocuments,Oxford1968-
1977-D17255).
31
Zob.natentematM.Mervaud,AproposdeJacquesJube
´etdujanse
´nismeenRussie.Re-
cherchesre
´centesetzonesd’ombre,DRevuedese
´tudesslaves”2001(t.73),z.1,s.103-120.
32
PrzekazaneJube
´instrukcje,podpisane24czerwca1728roku,zostałyzredagowane-
podobniejakmemoriałwręczonyPiotrowiIw1717rokunaSorbonie-przezLaurentaFran-
c
¸oisBoursieraisygnowaneprzezdwunastudoktorówparyskiejAlmaMater.
33
CzterejwysocyrangąhierarchowieKościoławschodniegobędązainteresowanipro-
pozycjamiJube
´iudzieląmupoparcia:TeofilaktŁopatyński,arcybiskupTweruiwiceprze-
wodniczącySynodu,WarlaamWonatowicz,arcybiskupKijowa,EuleterColetti,archimandryta
monasteruZbawicielaiSylwesterCholmski,arcybiskupKazania,wyjątkowodobrzenasta-
wionydoideiuniiKościołów.
