Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dorpatczycy.PolscystudencinaUniwersytecieDorpackimwlatach1802-1918…
oddawna(odlatsześćdziesiątychXXw.)iznajdującesięwArchiwumHistorycz-
nymEstoniiwTartu(EestiAjalooarhiiv).JesttoZespół(Fond)402,podzielony
naczternaściedziałówidotyczącytegoUniwersytetuzlat1802-1918.Zespółten
krótko,aletreściwieomówiłaAlicjaNowak3.Wyodrębniłaonatrzyrodzajear-
chiwaliów:aktaosobowestudentów,nzbiorczewykazyosobowe”
,wtymgłównie
księgiimmatrykulacyjneiróżnespisystudentóworazaktapolskichorganizacji
studenckich.Zwymienionychnajważniejszesąaktaosobowestudentów-każdy
studentmiałjednąlubdwieteczkiosobowe,wyjątkowotrzy.Różnaliczbateczek
wynikałaalbozfaktuprzerwaniastudiówipowrotunastudiaprzezdanąosobę
lubpisaniapracnaukowych.Aktatezawierałytypowedokumenty,poczynając
odichspisunapoczątku:metrykaurodzenia,świadectwomaturalne,zgodaro-
dzicanastudia,zaświadczenieochrzcielubspowiedziorazopochodzeniuszla-
checkim,podaniastudenta,egzaminy,korespondencjaurzędowa,szczególnie
międzykuratoremOkręguSzkolnegoawładzamiUniwersytetu,zaświadczenia
oodroczeniusłużbywojskowejioddaniuksiążekdobiblioteki,zobowiązanie
siędonieprzynależnościdotajnychorganizacji,paszporty,ówczesneindeksy:
niemieckieAnmeldungsbogeniBeleg-BuchorazrosyjskaLekcionnajakniżka,dy-
plom,rozprawadoktorskaiinnedokumenty.Wokresiedorpackimzdarzająsię
genealogieniektórychrodzinszlacheckich(sątowywodyzpierwszejpołowy
XIXw.),awjuriewskimpojawiłysięm.in.zdjęciastudentów.Zdarzasię,żetecz-
kitesązdekompletowaneizawierajątylkospisdokumentów,asamedokumenty
zostałyzabraneprzezstudentanp.wprzypadkujegoprzejściadoinnejUczelni.
Standardemjestto,żewteczkachlekarzysąlicznehistoriechoroby(Kranken-
geschichte),rzadziejhistorieurodzenia(Geburtsgeschichte),protokołyobdukcji
isekcjizwłok.Natomiastwteczkachteologówsązregułykatechezyikazania.
WokresiedorpackimwładzeUniwersytetutolerowałytrzyjęzykiurzędowe:nie-
miecki,rosyjskiiłacinę.Dokumentywinnychjęzykachwymagałytłumaczenia
wktórymśzwyżejwymienionychjęzyków,praktyczniewniemieckim.Doin-
nychjęzykównależałgłówniejęzykpolski,wcalenierzadkoużywanywróżnych
dokumentachdopowstaniastyczniowegow1863r.Sątoróżnezaświadczenia
władzKrólestwaPolskiego,świadectwamaturalne(takżepolsko-rosyjskie),ge-
nealogieszlacheckieitp.Innejęzykidokumentównależałydowyjątkównp.fran-
cuski.Zkoleiwokresierosyjskimbrakjestdokumentówwinnych,pozarosyj-
skim,językach.
WsumieteczkiosobowezgromadzonesąwpierwszychdwóchdziałachZe-
społu402:2(zokresudorpackiegozlat1802-1893)liczyponad28000jednostek
archiwalnychi1(zokresujuriewskiegozlat1893-1918)liczyponad31000jed-
nostek.ObydwadziałyzostałyczęściowozeskanowaneiumieszczonewInternecie
(zob.niżej)przezAlicjęNowak.Generalniemożnapowiedzieć,żeaktaosobowe
3
A.Nowak,PolscystudencinaUniwersyteciewDorpaciewlatach1802-1918,nMiscellaneaHisto-
rico-Archivistica”2014,T.21,s.129-135.Podaneprzeztębadaczkędanezostałyuzupełnione.
10
