Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
kierownictwa,takichjakwydatkinapodróżesłużbowelubkosztyużytkowa-
niasamochodówsłużbowych.Wefekciezekonomicznegopunktuwidzenianie
jestzasadnemonitorowanietychkosztów,przyjmujesię,żeniemaefektywnych
narzędziichkontroli.
M.C.JenseniW.H.Meckling[1979,s.168]definiująkosztyagencji(inaczej:
kosztyzwiązanezteoriąagencji)jako:
1)kosztyzwiązanezmonitorowaniemagentaponoszoneprzezzwierzchnika,
2)kosztywiążąceponoszonewostatecznymrozrachunkuprzezagenta,
3)stratyrezydualne.
Kosztyagencjipowstająwkażdejsytuacji,gdyjestkoniecznawspółpraca
dwóchstron,zktórychkażdaponosikoszty,arezultatysąosiąganewspólnie.
Ogólnieprzezkosztyzwiązanezteoriąagencjiwliteraturzerachunkowości
ifinansówrozumiesiękosztyzwiązaneznadużywaniemswoichuprawnień
przezczłonkówzarządukosztemwłaścicieliiinnychdostarczycielikapitału,co
wrezultacieprowadzidonieuprawnionegotransferubogactwawłaścicielina
rzeczczłonkówzarządu.DoprzykładówtakichdziałańM.Rankiniin.[2012,
s.136]zaliczająwykorzystaniewłasnościfirmy(urządzeń,wyposażenia,samo-
chodówsłużbowychiin.)doswoichprywatnychcelów,czyteżzajmowaniesię
własnądziałalnościągospodarcząwgodzinachpracy.Kosztyzwiązanezteorią
agencji,któreodnosząsiędorelacjiakcjonariusze-kierownictwojednostki,
sąokreślanewpozytywnejteoriirachunkowościjakokosztyagencjikapitału
własnego[DeeganiUnerman2006,s.207].
Dogłównychprzyczynrozbieżnościpreferencjiwłaścicielikapitałuizarządu
sązaliczane:horyzontczasowy,awersjanaryzykoorazpolitykadywidendy.Obie
stronysąnastawionenaosiąganieefektów,alewinnymhoryzoncieczasowym.
Akcjonariuszesąnastawieninabudowaniewartościspółkiwdługimhoryzon-
cieczasowym,podczasgdyczłonkowiezarządudążądoefektówwhoryzoncie
krótkim.Wynikatorównieżzespecyfikipracyczłonkówzarządu,którzychcą
sięwykazaćwkrótszymczasienadanymstanowiskuiawansowaćlubprzenieść
siędoinnejfirmynawyższelublepiejpłatnestanowisko.Przejawiasiętom.in.
wwyborzeprojektówinwestycyjnychokrótkimokresiezwrotu,aniekoniecznie
projektówonajwyższychstopachzwrotu.Ponadtozarządjednostkiwykazuje
tendencjędozaniżanianakładównaśrodkitrwałe,obniżaniawydatkówna
badaniairozwój,cowrezultacieprzekładasięnegatywnienadługoterminową
rentownośćjednostki.
Drugimźródłempowstawaniakosztówagencjijestinnypoziomawersjina
ryzykowłaścicieliiczłonkówzarządu.Teoriaagencjikosztówzakłada,żeogól-
niekierownictwojednostkiprzejawiawiększąawersjędoryzykaniżwłaściciele,
którzyinwestująwakcjeróżnychfirmorazlokująswojeoszczędnościwinne
aktywa,aponadtozazwyczajposiadajądochodyzpracyzawodowej,copozwala
naosiągnięciewiększejdywersyfikacjiryzykaswoichosobistychinwestycji.
