Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konwencjepodawaniawynikówdatowania
Naturalnymsposobemodpowiadanianapytanieoto,jakstaryjestdanyobiekt,jest
stwierdzenie,ilelattemupowstał.Czyliilelatminęłoodjegoutworzeniadochwiliobec-
nej.Jednaknchwilaobecna”jestpojęciemniepraktycznym.Trudnobyłobyposługiwaćsię
wynikamipomiarówwieku,gdybyzakażdymrazemtrzebabyłosprawdzać,kiedywyko-
nanopomiar
14C.Sytuacjaoczywiścieniejestażtakzła,gdyżprzydokładnościmetody
rzędu±50latnietrzebatroszczyćsięoto,czymamyrok2010czy2005.Takteżmyśleli
twórcymetody,którzywpołowieubiegłegowiekuumówilisię,żenchwilaobecna”tobę-
dzierok1950.Dziśtachwilaistotniesięzestarzała,niestetykonwencjętrudnozmienić.
Wiek(wlatach)podawanywodniesieniudoroku1950oznaczanyjestliteramiBP
(beforepresent).Takwięc,porównanieztradycyjnymoznaczeniemstosowanymprzezhi-
storykówiarcheologówwyglądanastępująco:
2000AD=-50BP
1950AD=0BP
AD/BC=1950BP
1000BC=2949BPitd.
Metoda
14Cpozwalawyznaczyć(zograniczonądokładnością)wiekbezwzględny
obiektu.Jednakabywyznaczeniewiekubyłotakdokładne,jaktotylkodziśjestmożliwe,
wmetodzieuwzględniasiękorektęwynikuwynikającązfaktu,żewprzeszłościzawartość
izotopu
14Cwatmosferycznymdwutlenkuwęglaniebyłastała.Jesttotzw.kalibracjameto-
dy
14C.Kalibracjametodypomiarowejjestelementemtejmetodyiosobnepodawaniewy-
nikuprzedkalibracją(tzw.wiekukonwencjonalnego)iwynikukońcowegouzasadnione
jestgłównietym,żecaływysiłeklaboratoriumwłożonyjestwłaśniewuzyskaniensurowe-
go”wynikukonwencjonalnego(Walanus2008).Natomiastkalibracjęwiekukonwencjonal-
negoprzeprowadzićmożegeolog,posługującsiędowolnymzdostępnych,kalibracyjnych
programówkomputerowychlubpoprostusamąkrzywąkalibracyjną.Faktwystępowania
wpublikacjachgeologicznych(iarcheologicznych)ndat”wyłączniekonwencjonalnych,
jestzaszłościązwcześniejszegoetapurozwojumetody.Niedasiędziśpoprawićnakali-
browanewszystkichoznaczeńwiekuzapisanychwksiążkachiczasopismach.
Posługującsięwynikiemdatowania
14Cnależymiećpewnośćcodotego,czyjestto
nwiekkonwencjonalny”(conv,
14C)czyteżnkalibrowany”,czylipoprostuwynikpomiaru
wieku.Różnicamiędzyjednąidrugąwartością,przywiekurzędu8000latsięgatysiącalat,
adlastarszychobiektówjestjeszczewiększa(przyczymwiekkonwencjonalnyjestmłod-
szy).Pomyłkajestotylemałoprawdopodobna,żewynikwyznaczeniawiekuzuwzględ-
nieniemkalibracjimaspecyficzną,dośćtrudnądointerpretacjipostać.Wiekkalibrowany
częstopodawanyjestdlawszelkiejpewnościzdodatkiemskrótuCal,czylinaprzykład:
3450CalBP.
Pamiętaćtrzeba,żejesttonajzwyklejszywiekwlatachprzedrokiem1950.
Wpublikacjacharcheologicznychprawiezawszewynikpomiaruwiekupodawany
wlatachAD/BCjestjużpokalibracji,awięcjestkońcowądatą,którejnietrzebajuż
wżadensposóbprzeliczać.NatomiastwynikdatowaniapodawanywlatachBP,szczegól-
12
