Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakozagrożeniematematycznąwidmowościąostatecznemu
zwycięstwuheliocentryzmumożnabyłojużtylkopodejmując
iwygrywającwalkęoKsiężyc,któremuwprzekształcaniu
geocentryzmuwheliocentryzmniespodziewanieprzypadła
rolawzględnegoniezmiennika.Niemożewięcdziwić,że
transcendentalnypodmiotswąpozycjękojarzyniezbezpo-
średniodostępnąZiemią,anitymbardziejztranscendentnym
Słońcem,leczwłaśniezKsiężycem,którysytuującsięnagra-
nicyUmożliwegodoświadczenia”,pozwalawyniośledystan-
sowaćsięzarównoodbezpośredniegoudziałuwruchuZiemi
(wodróżnieniuodzmuszonegoobracaćsięwrazzniąziem-
skiegowidza),jakiodpozostającegotymczasempozazasięgiem
Umożliwegodoświadczenia”hipotetycznegoheliocentryzmu.
WgeocentryzmieobiegowyruchKsiężycajestrealnie
geocentryczny(wodróżnieniuodurojonegoruchuwokół
Ziemiinnychplanet),natomiastwheliocentryzmie,kiedy
tojużnieZiemia,aleSłońcestajesięgłównympunktem
odniesienia,tensamruchzyskujestatusurojonego(wodróż-
nieniuodrealnegoruchuwokółSłońcainnychplanet).
PrzeciągającKsiężycnaswojąstronę,mógłwięcgeocentryzm,
poNewtoniedowartościowanymatematycznąinterpretacją
doświadczalniepotwierdzonegoziemskiegoprzyciągania,
zyskaćjakobybezstronnego,bozarazemnad-ipod-księży-
cowegoświadka,który,niczymKantowskiwidz,postawiony
przedtrybunałemczystegorozumu,dylematwyborupomię-
dzygeo-iheliocentryzmemmógłbyrozstrzygnąćzeznając
prawdęitylkoprawdęwkwestii:wokółczego,Słońcaczy
Ziemi,Ukazanomusięobracać”?Jednakwidzjakoprosty
empirycznypodmiotwietylko,żeUkazanomusięobracać”,
otonatomiast,Uwokółczego”,trzebabypytaćinicjatoracałego
przedsięwzięcia-podmiottranscendentalny,dlaktórego
jedynymmożliwymdoprzyjęciaobrotemjesttendookoła
samegosiebie,wskutekczegouwagęjegozajmujeprzede
PRZEWRÓTKOPERNIKAŃSKI2.0
39
