Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NadzwyczajinspirującydlaKantaprzypadekNewtona
pokazujewłaśnie,żeprocesprzekształcaniafizykiwmate-
matyczneprzyrodoznawstwojeszczesiętoczy,cokoncepcję
twórcymechanikiklasycznejwciążsytuujewniejednoznacz-
nymukładzieodniesienia.Jakowzorcowyprzykładtriumfu
matematycznegoprzyrodoznawstwastajesięwięcfizyka
Newtonahołdemdlamatematyki,chociażjakoindukcyjnie
uogólniającawynikiswychdoświadczeńfizyka,którejautor
odmawiahipotetyzowaniawnadksiężycowo-matematycznym
styluiwposzukiwaniujejdopełnieniawracadostarejteologi-
zującejmetafizyki,stajesiętakżeNewtonowskafilozofiaprzy-
rodyzarównogestemsprzeciwuwobecekspansjimatematyki,
jakirzeczywistąpróbąteoretycznegookiełznaniaswobody
wkreowaniumatematycznychkonstrukcjiprzezichdociążenie.
Ulgęwznoszeniumatematycznejdominacjiprzynosimianowi-
ciedziałającawedlesformułowanegoprzezNewtonaprawa
siłaziemskiegoprzyciągania.Myśl,żeprzygniatającanasdo
Ziemiipozbawiająca(tymczasem)możliwościlewitowania
grawitacjamożebyćodczuwanajakoulga,wydajesiępara-
doksalna,niemniejnowożytnakarieramatematykipozwala
lepiejrozumiećpitagorejczyków,którzyprowadzoneprzez
siebiematematycznedociekaniauważalizarodzajnienada-
jącegosiędorozpowszechnianiawtajemniczenia.Uznanie,że
odczuwananaZiemiiskierowanadojejśrodkagrawitacjajest
siłąpowszechną,stałosięwprawdzienaturalnąibezpośrednią
manifestacjągeocentryczności,itowwersjiczynnej,dyna-
micznejisprawczej-krótkomówiąc:podmiotowej,jednak
powszechnośćgrawitacjioznaczała,żetakżedrugicentryzm,
awięcnadksiężycowo-matematycznyheliocentryzm,mimo
brakudoświadczalnejweryfikacji(tęNewtonprzeprowadził
główniewukładzieZiemia-Księżyc),zyskujehipotetycznąna
raziemożliwośćostatecznegorozstrzygnięcianaswojąkorzyść
centrystycznejrywalizacji.Przeciwdziałaćpostrzeganemu
38
