Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Międzymitologiąafolklorem
zpowodzeniemdasięzastosowaćdowszystkichrytuałówwogóle,takżeido
tych,wktórychsłowoniewystępuje.
Niekiedytrudnozakwalifikowaćdanąpraktykędojednegotypurytuału,
niektóreznichbędąmiałycharakterpogranicznyipraktykębędziemożnazali-
czyćdoróżnychgruprytuałów;przypadkipogranicznościbędęsygnalizowała.
Omawiającludowerytuałyzwiązanezkrową,zgodniezzałożeniami
AnnyEngelking,obejmęanalizą:czynnościrytualneitowarzysząceimrekwi-
zyty,nadawcówiadresatów,czasimiejsceorazceliskutek,stanowiącekon-
tekstsytuacyjnyrytuału.Przyniektórychrytuałachważnebędądlamnietakże
formułysłowne.Rytuałyzwiązanezkrowąumieszczonezostanąwkontekście
kulturowym,mającnauwadzefakt,żekażdyrytuałjestnzanurzonywokreślo-
nymsystemieświatopoglądowym”4.
Zanimprzejdędoanalizyrytuałów,zatrzymamsięnachwilęprzyichdefi-
nicji.WSłownikuetnologicznym...rytuałjestdefiniowanyjakonrodzajobrzędu
dotyczącegodziedzinżyciauznawanychwdanejspołecznościzabardzoważne
(częstowierzeńreligijnych)idlategorealizowanegowformalniebardzościśle
określonysposób”5.
MirceaEliadepisał,żenryt[rytuałO.K.]polegazawszenapowtarzaniu
gestuarchetypicznegospełnionegoinillotempore(wzaraniuhistorii)przez
przodkówlubbogów,azatemstanowipróbęzontologizowaniazapośrednic-
twemhierofaniinajbardziejbanalnych,małoznaczącychgestów”6.Cykliczne
powtarzanierytuałuznosiczasświecki,człowiekwykonującyrytuałpróbuje
wyjśćpozaczas7.
WedleWładimiraN.Toporowa,rytuałpowtarzaaktstworzenia,dziękiswo-
jejpowtarzalności,cyklicznościprzywracawświeciewymiarsakralny,łączy
ntuiteraz”zntamiwtedy”,dajeczłowiekowipoczuciebezpieczeństwaipo-
zwalaoswoićchaos8.
4Ibidem,s.76.
5Z.STASZCZAK:Rytuał.W:Słowniketnologiczny.Terminyogólne.Red.Z.STASZCZAK.War-
szawa–Poznań,PWN,1987,s.321.
6M.ELIADE:Traktatohistoriireligii.Przeł.J.WIERUSZ-KOWALSKI.Warszawa,Książka
iWiedza,1966,s.37.
7Por.ibidem,s.37–38.
8Por.W.N.TOPOROW:Orituale.Wwiedieniewproblematiku.W:Mirovoederevo.Univer-
sal’nyeznakovyekompleksy.T.2.Red.W.N.TOPOROW.Moskwa,RukopisnyjepamjatnikiDrevniej
Rusi,2010,s.15–17.