Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kartezjańskawizjaczłowieka:podmiotjakoimmanencja
czynizczłowiekaistotę,którazewzględunaodosobnienieswej
duszypozostajesamazesobą.Myśląc-myśliwsamotności.Iw
tymsensienazwanajestbytempozaświatowym.
Fakt,żemyślenieodbywasięwzamknięciu,jestaktywnością
własnąmonady,jakąwtymkartezjańskimobraziejestczłowiek,
niejestczymśpejoratywnym.Istnieniewnętrzapozwalaczłowie-
kowiczućwięźzsamymsobą,pojmowaćsiebiejakojednostkę
niepowtarzalną,bytakrzec,Bporcję”własnegoczłowieczeństwa.
Inniludzieniemajądomojegownętrzabezpośredniegodostępu.
Obraz,wktórymsferaimmanencjiodgrywarolękonstytutyw-
nądlaludzkiegobytu,jestzbieżnyzpotocznąwykładniątego,kim
jesteśmy.Jejistnieniezdająsiępotwierdzaćdoświadczeniaocha-
rakterzeinterpersonalnymtakiejak:zatajanieczegoś,oszukiwa-
niekogoś,udawanieuczuć,którychsięnieprzeżywa,awreszcie
zjawiskopsychicznetypu:Bniktniewie,oczymterazmyślę”.Do-
świadczenieto,jaksięwydaje,potwierdzatezęoseparacjiwłasne-
goja,jegoizolacjiodświataiinnychludzi.Tymsamymsądzisię,
żeduszęcharakteryzujesamowiedza.Człowiekjestistotąmyślącą
wodosobnieniu,aleteżznającąsiebie.Nietylkomyśli,aleteżwie,
żemyśliiwie,comyśli.Jestsamdlasiebieprzejrzysty.Zdolność
dosamowiedzyuznaćnależyzakolejnącechęprzydającąniezwy-
kłościludzkiemuwnętrzu.Jesttorównieżcechadystynktywnie
ludzka.Pewnośćcodowłasnegoistnieniawynikazfaktu,żeczło-
wiekposiadawiedzęnatemattego,żemyśli.
Jestem,istnieję-topewne.Jakdługojednak?Otóżtakdługo,jakdługo
myślę3.
MyślenieuKartezjuszaobejmujewszelkiezjawiskaocharak-
terzepsychologicznym,samoświadomośćdajeczłowiekowipełną
wiedzęosobieiswojejpsychice.Nic,cosięwnimdzieje,przed
nimsięnieukryje.Jestbowiemistotą,która-czytegochce,czy
nie-stalesiebiepodgląda.Człowiek,samdlasiebieniebędący
zagadką,znasiebiewsposób,wjakiniktinnyznaćgoniemoże.
3Idem,Medytacjeopierwszejflozofi,op.cit.,s.41.
17
