Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
krytyce24)mająjednakwdużejmierzepodłożeklasowe,wynikająbowiemnietylko
zniewiedzy,aleteżzgierinteresówgrupspołecznych,czyliklas.Marksizmzeswą
interpretacjądziejówwkategoriachwalkiklasowejzdajesięwięcwiecznieżywy,choć
àrebours25.
Celtejpracyjestjednakgłówniedydaktyczny.Zjednejstronychodzioukazanie
znaczeniasektorapublicznegoorazzłożonościrelacjiizwiązkówwobszarzepolityki
fiskalnej,aprzytymdostarczenieinspirującychmateriałówempirycznych,zdrugiejzaś
oobalenielicznychmitówinieporozumień,jakiefunkcjonująwodniesieniudokwestii
podatkowych.
W
częściIIstaramsięzatemsformułowaćogólnezasady,któremogłyby
byćpodstawądobregosystemupodatkowego.Konstrukcjatakiegosystemujestjednak
trudna,gdyżwrzeczywistościzbytwielejestobiektywnychograniczeń.Niemniejmożna
określićcechyzłegosystemupodatkowego:totaki,który,popierwsze,niedostarcza
środkówfinansowychwwysokościwystarczającejnapotrzebypaństwa,podrugie,pro-
wadzidokrępowaniadziałalnościgospodarczej,potrzecie,przyczyniasiędoniekorzyst-
nejdlakoniunkturygospodarczejalokacjiśrodków,międzyinnymiprzezograniczanie
efektywnegopopytu,ipoczwarte,sprzyjaniekorzystnymdlagospodarkizmianomstruk-
turalnym,polegającymnaprzykładnawzrościenierównościpodziałudochoduimająt-
ku,awkonsekwencjiznacznejichkoncentracjiwrękachwąskiejgrupy.
Dlacelówdydaktycznychpracazawieraliczneargumentyzaprogresjąpodatkową
ianalizęwskazującą,żepodatekliniowyjestbłędnymrozwiązaniemjakwiadomo,
wPolscedziałasilneiwpływowelobbyzajegowprowadzeniem,awwielukrajachpost-
komunistycznychlobbystomudałosięprzeforsowaćtoobcedemokracjiikulturzeZa-
chodurozwiązanie.
Częśćstawianychtez,zdaniemniektórychczytelników,możemiećjednakcharak-
terdyskusyjny,alestanowiąonemocnouzasadnionypoglądautoraisązaproszeniem
kolegównaukowcówdowysuwaniakrytycznychuwagisugestii.Celemmoimbyłozjed-
nejstronyukazaniemiejscasektorapublicznegowgospodarceiprzedstawienieobra-
zupraktykipolitykifiskalnej,zdrugiejzaśpostawieniepewnychkwestiipoddysku-
sję.Jesttoniewątpliwieksiążkawieleodczytelnikawymagająca;nieekonomistamoże
miećtrudnościzjejodbiorem,alemimotozachęcamdojejprzestudiowaniaprzede
wszystkimpolityków,gdyżbrakwiedzyoargumentachinnychniżprezentowaneprzez
grupynaciskuczyniczłowiekapodatnymnamanipulacje.Kwestiebudżetoweniesą
powszechnieznane,nawetprofesjonalniekonomiści,którzyzajmująsiębardzowyspe-
cjalizowanymizagadnieniamiekonomiipraktycznej,nieznająbudżetupaństwainie
śledzązmianpolitykibudżetowej.Niemniejjednakuniektórychekonomistówdaje
sięzauważyćprzekonanienatylesilnieugruntowane,żenabrałonawetcechpewnej
24JakjednakzwracauwagęG.Kula,wwiększościkrajów,którewprowadziłypodatekliniowy(autorwymienia
13krajów:Estonię,Gruzję,Guernsey,Hongkong,Irak,Jersey,Litwę,Łotwę,Rosję,Rumunię,Serbię,Sło-
wację,Ukrainę),nietylkotrudnoznaleźćjednoznacznepotwierdzeniejegopozytywnegowpływunarozwój
gospodarczy,lecztakżewydajesię,żemaonjednakukrytycharakterprogresywny,gdyżstosujesięróżneformy
ulg,kwotwolnych,odliczeńidoliczeńdodatkowychpodatków(naprzykładlokalnych),przezcoefektywnie
płaconestawkisąjednakróżne(G.Kula,Jednastawkatoniewszystko,„Rzeczpospolita”,30kwietnia2005).
ZkoleiczeskiekonomistaJ.Schwarzwkonkluzjiswychbadaństwierdziłzprzekąsem:„Itisimpossibletofind
clearevidenceofanyoftheassumedflat-taxeffects”(J.Schwarz,TheFlatTaxandEffectsofItsImplementation
intheCentral-andEast-EuropeanCountries,CharlesUniversityinPrague,Prague2007).
25Àrebourswtymsensie,żewedługmarksizmurewolucyjnąwalkęowyzwoleniemiałapodejmowaćklasa
robotnicza,oczywiścieprzeciwkapitalistom,aterazrewolucyjneideerealizowanesąwinteresieklasnajbo-
gatszych.
