Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WXIVwiekupojawiałysiępierwszestowarzyszenia
górnicze–gwarectwa(
Ge​wer​ke
),organizacjezbliżone
dorzemieślniczychcechów.Ichczłonkowie
zobowiązanibylizarównodowniesieniawkładu
pieniężnegodlasfinansowaniaprzedsięwzięcia,jakido
osobistejfizycznejpracypodziemią.Szybkojednak
wewnątrzgwarectwwyodrębniłasięgrupa
wzbogaconychalbowkupionychmieszczanczynawet
szlachciców,którzyjużniemusielipracowaćpod
ziemią,zatozatrudnialinajemnąsiłęroboczą,tak
zwanepospólstwo.Wielkiezróżnicowaniepojawiłosię
takżewśródsamychpracownikównajemnych.
Robotnikponosiłcałeryzykozwiązanezpracą,
obciążonybyłkosztamiprodukcji,częśćjegozarobku
pozostawaławrękugwarkaczywłaściciela,którzy
zazwyczajmieliteżmonopolaprowizacyjny
–wyłącznośćsprzedażyżywnościrębaczom
iro​bot​ni​kom.
NaprzełomieXViXVIwiekuwprowadzonoliczne
przepisyudzielającekopalniomigwarectwom
szerokichswobódiuprawnień.Niewielemówiłyone
jednakoprawachówczesnychrobotników,czyli
pospólstwa.JedynieostatniPiastopolsko-raciborski,
JanIIDobry,wustawiegórniczejz1526rokupisał:
„Niktniemachłopówirobotnikówwkopalniach
krzyw​dzić”[1].Ciężkapraca,licznewypadki,wyzysk
zestronywłaścicielikopalń,aleteżpoczuciedumy
zwykonywaniaswojegofachusprawiły,żeśrodowisko
górniczewpisałosięwhistorięzbuntowanegoŚląska.
W1503rokuposkazaniunaśmierćjednego
zrobotnikówwybuchłopowstanieśląskichrębaczy
wZłotymStoku.Dopodobnychwystąpieńdoszło
wCukmantlu,Łyścach,Błaszynie,awreszciewsamych
TarnowskichGórach.Wtymrejoniedziałałowówczas
ażkilkanaścietysięcyprymitywnychszybów
górniczych,chociażzłożasrebraiołowiuodkrytotam