Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
MirosławMikicin
doklasycznejteoriiautodeterminacji(RyaniDeci2000).Mówionaomotywacji
wewnętrznej-gratyfikacjąjestsatysfakcjapłynącazdziałania(Vecinaiwsp.2012)
izpoczuciasamorealizacjiorazmotywacjizewnętrznej-nastawienienanagrody
zewnętrzne,naprzykładwładzę,pieniądze.Przezmotywacjęwewnętrznąrozumie
sięzwykletendencjępodmiotudopodejmowaniaikontynuowaniadziałaniaze
względunasamątreśćtejaktywności,natomiastomotywacjizewnętrznejmówi
sięwtedy,gdydziałaniejestrealizowanezewzględunazewnętrzneczynniki,jako
konsekwencjajegowykonywanialubefektywnegozakończenia(por.Łukaszewski
iDoliński2000,KelleriBless2008).Whumanistycznejteoriimotywacjimówi
sięomotywacjiopartejnawyborzeimotywacjiopartejnakonieczności(Bagøien
iHalvari2005,Franken2006,KelleriBless2008,Gilletciwsp.2010).Wpierw-
szymprzypadkumamydoczynieniazniezależnymwewnętrznym„chcę”,wdrugim
zzależnymodczynnikówzewnętrznych„muszę”.J.GracziT.Sankowski(1995)
orazJ.Gracz(2003)uważają,żemotywacjajestniezbędnymelementempsychicz-
negowyposażeniasportowca.Szczególnieważnesąteźródłamotywacjisportowca
(Kalajaiwsp.2010,KelleriBless2008,Harwoodiwsp.2015),zktórychczerpieon
własneuzasadnieniedlaswojejaktywności.Uzasadnieniewewnętrznepowoduje,
żesportowiecchcezawszerozwiązaćdokońcakażdezadanie,mobilizującwszyst-
kieswojeumiejętnościisiły.Psychiczneuwolnieniesięodoczekiwańczypresji
otoczenia,atakżeodwłasnychnawykówemocjonalnegoreagowania,pozwalamu
naautonomicznei„wewnątrzsterowne”kształtowaniewłasnejaktywnościsporto-
wej(BagøieniHalvari2005,Mikicin2005,Halvariiwsp.2009,KwabataiMallett
2011).
Przedstawionewyżejteorieupoważniają-jaksądzę-dozałożenia,żeaby
usportowcamogłyzaistniećtakzwaneautotelicznestanygotowościizaanga-
żowania(BagøieniHalvari2005,Csikszentmihalyiiwsp.2005,NielseniCleal
2010,Mikicin2015)musionposiadaćzespółwłaściwościosobowościowych,
stanowiącywewnętrznysystemfunkcjonalny,zgodnyzjegoosobistymipreferen-
cjami,dyspozycjamiimożliwościami-sprzyjającysamorealizacji.Waktywności
sportowejtakiewłaściwościosobowościjak:poczucieautonomiiiumiejscowienie
źródłakontroliodgrywająważnąrolę.Skromnydorobekbadawczywtymobszarze
(Rychta1992,KrawczyńskiiWojnarowska2003,DrążkowskiiCierpiałkowska
2013,KelleriBlomann2008)pokazuje,żewłaściwościtewdużymstopniuwa-
runkująfunkcjonowaniewsporcie.Wynikibadańtychautorówwskazują,żeza-
równowysokipoziompoczuciaautonomii,jakipoczuciewewnętrznejlokalizacji
kontrolimożebyćznaczącymczynnikiemwuzyskiwaniuupragnionychwyników
sportowych.Obserwacjewłasnejakrównieżobserwacjetrenerówpodpowiada-
ją,żeautotelicznisportowcydziałajądlarealizacjiwłasnychcelów-mająoni
wyjątkowosilnepoczucietożsamościiodrębnościodinnychosób,wysokocenią
siebiepodwielomaistotnymiwzględami,ufająswoimmożliwościom,sąprzeko-
nanioefektywnościwieluichdziałańwnajwiększymstopniuzależnychodnich
