Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakgdybywmyśliClausewitzaludzkiumysłniebyłzdolny
dowyobrażeniasobienajgorszego:doprowadzeniasztukiwojnydojej
stanu„doskonałego”,itymsamymdziałanieopartenawzajemności
musiałozostaćujętewprzestrzeniiczasie„rzeczywistych”wojen.
RG:Istotnie.Brutalneprzejścieodjednejskrajnościdodrugiej,
odpojęćdorzeczywistości,odpełnejprzemocywzajemności
dowzajemnościpokojowej,pozostajezupełniezagadkowe.Niemniej
wcaleniejestemprzekonanyinterpretacjątegofenomenu,jaką
stworzyłRaymondAron.Moglibyśmytakżepowiedzieć,żewepoce
Clausewitzaniebyłogotowychwarunkówdo„osiąganiaskrajności”
iżeonniestanąłwobliczuapokalipsy.Natomiasttomycorazbardziej
zdążamywkierunkuabsolutnegostanurzeczy,któryopisujejego
pierwszadefinicjawojny.Moglibyśmypowiedzieć,żeludzie
wpewnymsensieniesąjeszczezdolnidoskojarzeniarealnejwojny
zjejpojęciem;ależepewnegodniatoosiągną.Takajestjedna
zmożliwychinterpretacjitekstu.Otoczegonatychmiast
doświadczyłemiwłaśnieztegopowodumamdziwnewrażenie,
żeClausewitz,przeżywszyswojąkrótką,przerażającą,apokaliptyczną
epifanię,powrócił–jakotrzeźwiony–dopospolitej,ponurej
rzeczywistości:
Alezupełnieinaczejwyglądasprawa,gdyodpojęciaoderwanegoprzejdziemy
dorzeczywistości.Tamwszystkomusiulegaćoptymizmowi,przyjmującemu,żeobie
stronywalczącenietylkodążądodoskonałości,aleijąosiągają.Wrzeczywistości
byłobytomożliwejedyniewtedy:
1.gdybywojnabyłaaktemodosobnionym,którypowstajenagle,bezzwiązku
zpoprzednimżyciempaństwa;
2.gdybywojnapolegałanajednymtylkolubnaszeregurównoczes​nychrozstrzygnięć;
3.gdybywojnasamaprzezsięzawierałacałkowiterozstrzygnięcieigdybyjeszcze
podczasjejtrwanianieoddziaływałananiąprzewidywanapowojennasytuacja
polityczna9.
Popierwsze:jednak„wojnaniejestnigdyaktemodosobnionym”