Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
krwi,osiągnieprzewagęnadniepostępującympodobnieprzeciwnikiem.Wtensposób
narzucaonprzeciwnikowimetodędziałania–itakobajposuwająsię
ażdoostatecznościbezograniczeń,pozawzajemnąprzeciwwagę6.
Prowadzigotodojegoniezwykłejdefinicjipojedynkujako
„osiąganiaskrajności”,któranatychmiastprzywiodłaminamyślto,
conazywamkonfliktemmimetycznym.Realiawojnysprawiają,
że„wrogieuczucia”(pasjawojownicza)zawszekończąsię
wszechogarniającymi„wrogimizamiarami”(zracjonalizowanądecyzją
opodjęciuwalki):
Słowem,nawetnajbardziejcywilizowaneludymogązapałaćnajgorętszą,wzajemną
nienawiścią.(…)Powtarzamytedy:wojnajestaktemprzemocy,aprzystosowaniujej
niemagranic.Obajprzeciwnicyusiłująuchwycićinicjatywęwswojeręce,powstaje
wzajemneoddziaływanie,któreznaturyrzeczymusiprowadzićażdoostateczności.
Jesttopierwszeoddziaływaniewzajemneipierwszaostateczność,jakąnapotykamy
wnaszychrozważaniach7.
TenwłaśniefragmentwtekścieClausewitzanaprawdęmnie
zafascynował.Odniosłemnaglewrażenie,żeznalazłonklucz
dozrozumieniatragediinowoczesnegoświata.Aterazjestem
przekonany,żeClausewitzjestautoremważnym,alezpowodów
zupełnieinnychodtych,jakieuznałRaymondAron.Muszęprzyznać,
żetawłaśniedefinicjapojedynkuzarównomniefascynuje,jak
iprzeraża,ponieważjestzgodnazmoimianalizamiiodnosi
jedohistoriizmocą,którejsobieniewyobrażałem.
BC:To„nieograniczonezastosowaniesiły”jestpierwszymdziałaniem
opartymnawzajemności,wspomnianymprzezClausewitzawjego
definicjipojedynku.Pozatymistniejąjeszczedwatypywzajemności
kończącesiępodwójnymosiąganiemskrajności:„dążenie
dorozbrojenianieprzyjaciela”(podzielanewgwałtownysposóbprzez
obaobozy)oraz„rozwinięcienajwiększejpotęgi”,corazsilniejsze
pragnieniezniszczenia.
