Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Aferypolitycznewświetleteorii
Biorącpoduwagęwszystkiepowyższeznaczenia,aferępolitycznąnależy
zatemwiązaćzuzyskiwaniemkorzyścipolitycznychwwynikupodjęcianielegal-
nychorazsprzecznychzprawemiprzyjętyminormamidziałań.Zyskitezwiązane
sąnajczęściejbezpośredniolubpośredniozzagadnieniemwładzy:jejzdobyciem
iumocnieniemlubmożliwościąwywieraniananiąwpływu.Wtlemogąpojawiać
siędążeniadosprawowaniaupragnionychfunkcjiiobejmowaniapożądanych
stanowisk.Osiąganąwtensposóbkorzyściąjestnietylkoprzyspieszeniekariery
politycznejinadaniejejoczekiwanegokierunku,alerównieżwzrostwłasnejpopu-
larnościorazzyskanieuznaniaiprestiżu.
Aferajestczęstokojarzonazeskandalem.Wliteraturzeprzedmiotuistnieją
dwastanowiskaokreślającebliskośćznaczeniowątychpojęć.Wpierwszymznich
uznajesięjezapokrewne,jednakniestanowiącesynonimów.CytowanyjużSłownik
językapolskiegodefiniujeskandal(gr.skandalon–zgorszenie)jakoHpostępekprzy-
noszącywstyd,rzeczgorszącą,zawstydzającą,oburzającą,awanturę”
42
.Zjawiskoto
możnaująćtakżejakoHdziałania,wydarzeniaczyokoliczności,naruszającepewne
wartościbądźzasadymoralne”43.
Uwzględniającpowyższedefinicje,aferęnależyłączyćzpoważniejszymiczy-
nami:jednoznacznienaruszającymiobowiązującyporządeknormatywny,wiążącymi
sięzudziałemwieluosób,szerzej(intensywniejidłużej)niżskandalnagłaśnianymi,
wywołującyminietyleHmieszaneuczucia”,cozdecydowanienegatywnereakcje
iocenyorazspotykającymisięzpowszechnąkrytykąidezaprobatą.Działania
uznanezaskandaliczneniemusząbyćponadtonielegalneorazzwiązanebezpo-
średniozchęciąosiągnięciazyskówfinansowychczypolitycznych.Aferzysta,łamiąc
prawo,wykazujesięnieuczciwościąiliczynaodniesieniekorzyści.Skandalista
raczejszokujeioburza–zresztąniecałą,leczpewnączęśćopiniipublicznej.Czyny,
którychsiędopuszcza,mogąbyćnietyleznaneogółowiobywateli,ilepoddawane
osądowipewnejgrupyspołecznejczyzawodowejlubmieszkańcówokreślonego
regionuczymiasta,wktórymskandalicznezachowaniamiałymiejsce44.Wświetle
powyższychrozważańskandaljawisięjakopojęcieoznaczeniuwęższymniżafera,
nierzadkozawierającesięwniej,mogącewystępowaćjakojejelementiintegralna
część.Oznaczato,żeHscenariusz”aferyjestzwyklebardziejrozbudowanyiskom-
plikowany,ajejHżywot”przeważniedłuższy.Skandaltowmniejszymstopniuciąg
powiązanychinastępującychposobiezdarzeń.Toraczejczynjednorazowy,który
zewzględunanaruszenie(zwłaszcza)normobyczajowychprzynosiwstydigodny
jestpotępienia.Wzestawieniuzaferąwydajesiębyćmniejpoważnymprzewinie-
niem–oilestanowiwogólenaruszenieprawa.Postępekokreślanyprzezjednych
mianemskandalicznego,przezinnychuznanyzostaćmożezadziałanieniesza-
blonoweioryginalne,aprzezkolejneosobynawetzamieszczącesięwprzyjętych
normachżyciaspołecznegoczywręczniegodneuwagiizainteresowania.
42Słownikwyrazówł,s.684.SzerzejopochodzeniusłowaskandalH.Szabała,Skandaljakobunt
wświeciewartości,HFoliaPhilosophica”1999,t.17,s.119–120orazS.Burkhardt,Medienskandaleł,
s.60–62.
43Cyt.za:J.Janikowski,op.cit.,s.72.
44Szerzejoróżnicachmiędzyaferąaskandalem(politycznym)zob.M.Kozerski,Aferał,s.47–48.
