Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
stopniowozastępowanolojalnymiwobecrząduurzędnikamipochodzeniarosyj-
skiego,sprowadzanymidosłużbywKrólestwiezwewnętrznychguberniCesar-
stwa.3WrezultacietychzmianziemieKrólestwaPolskiegoutraciłysamodziel-
nośćadministracyjnąifaktyczniestałysięjednązprowincjiImperiumRosyj-
skiego.4
InkorporacjazarząducywilnegoKrólestwaPolskiegodosystemuorganówad-
ministracjiterytorialnejCesarstwanieoznaczałajednakautomatycznejizupełnej
recepcjiwzorcarosyjskiego.Przystępującdorealizacjiprogramuunifikacjiza-
rząduadministracyjnegowKrólestwie,władzerosyjskiestanęłyprzedtrudnym
iskomplikowanymzadaniem.Utworzonew1815r.mocąpostanowieńkongre-
suwiedeńskiegoKrólestwoPolskieodpoczątkuswojegoistnieniaprzyjęłood-
miennąodrosyjskiejorganizacjęwładziadministracjipublicznej.Nawiązywała
onadotradycjiustrojowychKsięstwaWarszawskiegoipomimolicznychzmian
wokresiemiędzypowstaniowymprzetrwaławzasadniczychzrębachdowybuchu
powstaniastyczniowego.PrzezcałytenokresKrólestwoPolskiezachowałoodręb-
nystatusprawnywramachImperiumRosyjskiego,gwarantowanyprzezcesarza
rosyjskiegopoczątkowoKonstytucjąz1815r.,anastępnieStatutemOrganicznym
z1832r.5
3Analizęzałożeńiefektyrealizacjipolitykidepolonizacjikadrurzędniczychwadministracji
KrólestwaPolskiegopopowstaniustyczniowymzawierająprace:G.Smyk,Rusyfikacjaobsady
personalnejwgubernialnychorganachadministracjiogólnejwKrólestwiePolskimpopowstaniu
styczniowym,„CzasopismoPrawno-Historyczne”(dalejCPH)1999,t.LI,z.1–2,s.239–264;
I.Ihnatowicz,RadcyiasesorzywPiotrkowieTrybunalskim,[w:]LosyPolakówwXIXiXXw.,
Warszawa1987,s.615–621;J.Kozłowski,WyżsiurzędnicygubernialniipowiatowiwKrólestwie
Polskimwlatach1867–1875,PH1996,t.LXXXVII,z.4,s.819–841;A.Chwalba,Polacywsłużbie
Moskali,Warszawa1999;Ł.Chimiak,GubernatorzyrosyjscywKrólestwiePolskimwlatach1863–
1917.Szkicdoportretuzbiorowego,Wrocław1999;A.Górak,Narodowościowekryteriumpolityki
jakonarzędziedepolonizacjiZarząduGubernialnegoLubelskiego(1867–1918),„StudiaArchiwalne”
2004,t.1,s.41–65;idem,PersonelZarząduGubernialnegoLubelskiego(1867–1918)Bazadanych,
PH2003,t.XCIV,s.427–461.
4ZacieraniuśladówodrębnościustrojowejKrólestwaPolskiegotowarzyszyłaniezgodna
zjegooficjalnymstatusemprawnymwramachImperiumpraktykazastępowaniawdokumentach
urzędowychnazwy„KrólestwoPolskie”określeniem„Generał-GubernatorstwoWarszawskie”lub
„KrajPrzywiślański”.
5OdnośniedoodrębnościustrojowejKrólestwaPolskiegoijegostosunkudouniizCesarstwem
Rosyjskim,Konstytucjaz1815r.stanowiła:„Stosunkicywilneipolityczne,którejemunaznaczamy,
jakoteżizwiązkitopołączenieustalićmające,objęteniniejsząustawą,którąmunadajemy”,
KonstytucjaKrólestwaPolskiegoz27XI1815r.(dalejKonstytucjaKrólestwaPolskiegoz1815r.),
DziennikPraw(dalejDPKP),t.1,s.2,art.2.PodobnesformułowaniazawierałStatutOrganiczny
KrólestwaPolskiegoz1832r.:„KrólestwoPolskieprzyłączonenazawszedopaństwarosyjskiego
stanowinierozerwalnączęśćtegopaństwa.Onobędziemiałoosobny,dopotrzebmiejscowych
zastosowanyzarząd;niemniejwłasnekodeksycywilnyikryminalnyiwszystkiedotychczasistniejące
pomiastachiwgminachwiejskichnadaneimmiejscoweprawaiustawypozostająnadawniejszych