Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tytułemwstępu
9
jestfakt,żebadaniaempiryczneniekoncentrowałysięnawielkichprogramo-
wychdeklaracjachideowych.Uwagaczłonkówzespołubadawczegoskupiała
sięnatzw.małychtekstach:wycinkachzgazet,przemówieniachpolitycznych,
osobistychnotatkachwlistachidziennikach,atakżenamaterialegraficznym,
m.in.mapachczykarykaturach.Takobranepodejścieanalitycznepozwoliło
wykroczyćpozapolitycznekonstelacje,alianseianimozjeizbliżyćsiędoDświa-
tówwyobrażonych”mieszkańcówDblokuwschodniego”.Wtejkonstelacjinie
bezznaczeniabyłateżkategorianaroduinarodowości,odgrywającaniewspół-
mierniewiększąrolęniżnaZachodzie.Traktowanabyłajakointegralnyelement
własnejtożsamości,naktórymdopierobudowanoodniesieniadoEuropy5.Jak
sięokazało,wyobrażonaiwyobrażanaEuropafunkcjonowałatamjakoszyfr,
zaktórymskrywałasięcałagamaznaczeń(globalizacja,modernizacja,wspól-
notawartościitd.),obejmującychtęsknoty,oczekiwania,nadzieje,aletakże
liczneresentymenty6.NierzadkoEuropabyłazbitkiemwyobrażeńoDinnym”,
pomagającymnazasadzieodgraniczeniawyraźniejzdefiniowaćbądźteżskon-
solidowaćwłasnątożsamość7.
Alechoćpolitycznypodziałkontynentubyłpunktemwyjściaprojektu,tojed-
nakwpraktycebadawczejtegranicebyłyregularnieprzekraczane.Przykładem
sąrefleksjepoświęconewkładowipolskiejmyślipolitycznejwintegracjękonty-
nentutużpodrugiejwojnieświatowej,dyskursompolskich,czeskichiinnych
środkowoeuropejskichemigrantówwEuropieZachodniejczyteżdysydentów,
pozostającychwnieustannymponad-itransgranicznymkontakciezprzedsta-
wicielamiopozycjiinnychkrajów.
Graniceprzekraczałteżwswojejpracykonsekwentniezespółbadawczy,
któryprzeztrzylatadziałalnościzapraszałdowspółpracynaukowcówzajmu-
jącychsiępodobnątematyką,obejmującąjednakinneregiony.Pozazorgani-
zowanymiseminariamiiwykładaminajbardziejwymiernymtegoprzykładem
stałasiękonferencjaDEuropawblokuwschodnim.Wyobrażeniaidyskursy”,
podsumowanapublikacjąpodtymsamymtytułem.Wjejramachuwzględniono
spojrzenianaEuropęwZwiązkuRadzieckim,naUkrainie,wRumunii,kra-
jachbałkańskich,atakżegłosyśrodkowoeuropejskiejemigracjinaZachodzie8.
5KategoriawspólnotwyobrażonychodnosisięwtymkontekściezarównodoDEuropy”,
jakiDnarodu”.Por.B.Anderson,ImaginedCommunities.ReflectionsontheOriginandSpreadof
Nationalism,London1983.
6EuropajakoDszyfr”por.H.-G.Haupt,DieGeschichteEuropasalsvergleichendeGeschichts-
schreibung,DComparativ”2004,nr14,z.3,s.83-97,zwłaszczas.89.
7InspiracjąbyłatupublikacjaEuropeandtheOtherandEuropeastheOther,red.B.Stråth,
Bruxellesiin.2000.Por.takżeF
.Dallmayr,TheAmbivalenceofEurope.EuropeanCultureandits
„Other”,[w:]EuropäischeIdentität.ParadigmenundMethodenfragen,red.R.Elm,Baden-Baden
2002,s.75-91.
8EuropaimOstblock…Zob.tamżem.in.teksty:T.Dzjadevyć,Derukrainischesozreali-
stischeRealismusundderEuropa-Diskurs.DieNachkriegswerkevonOles‘Honćar,s.145-163;
J.Telbizova-Sack,DieBalkan-MuslimeundEuropa,s.189-198;D.Petrescu,ConflictingPerceptions
of(Western)Europe.TheCaseofCommunistRomania,1958–1989,s.199-220;C.Petrescu,Eastern
