Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Oksiążce
iobywatela.Wwarunkachdyktatursocjalistycznychmówilioprawachczło-
wiekaidemokracjijakoonormachidealnych,ponieważbyłyonepostrzegane
jakoDinne”.Cowięcej,mówiliokulturowejprzynależnościnarodówEuropy
Środkowejdocywilizacjieuropejskiej,przypisująckulturomnarodowymcharakter
europejski.ZastanawialisięnadbogactwemZachoduitraktowalidemokrację
orazgospodarkęrynkowąjakokoniecznewarunkidobrobytuiwyższegostan-
dardużycia.
Partiakomunistycznalegitymizowałaswojąwładzę,odwołującsiędodys-
kursunacjonalistycznego.Jasneumieszczeniedebatwramachnarodowych
pasowałodonarodowychpodziałówsferoficjalnychwpaństwachsocjalistycz-
nych.Podziałytewpływałytakżeograniczająconakontaktyponadgraniczne.
Kontrolapartyjnanadpracownikamiredakcjiorazcenzurawoficjalnychgaze-
tachzapewniałyzgodnośćzakresuinformacjizdyskursempartyjnym.Wswojej
propagandziepokojupartiekomunistyczneodwoływałysiędoDpowojennego
porządkuwEuropie”,Dnienaruszalnościgranic”iDnieingerowaniawsprawy
wewnętrzne”.RazemzDpokojowąkoegzystencją”orazDbezpieczeństwem
iwspółpracąwEuropie”owenarracjeumacniałytrwanierządówsocjalistycz-
nychwEuropieŚrodkowej.Wprzeciwieństwiedotegoopozycjauważała,żeofi-
cjalnerozumieniepokojujestograniczone.Twierdziła,żeopisujeonowyłącznie
nieobecnośćwojnypomiędzypaństwami,podczasgdywładzewtymsamym
czasieuciskająwłasnespołeczeństwa.Wswojejkrytyceopozycjaprzyjmowała
iprzeformułowywałanarracjeopokojueuropejskim,dokonującwtensposób
transferunarracjipomiędzypisarzamipodziemnymiaoficjalnymidziennikarzami.
TransfernarracjioEuropiejestanalizowanyzjednejstronywewszystkich
podzielonychsferachpublicznychpaństwsocjalistycznychzuwzględnieniem
właściwegokontekstunarodowego.Zdrugiejstrony,pracazajmujesięnurtami
komunikacjiponadgranicamipaństworazbloków.Nieodnosisiędozgóry
określonego,normatywnegorozumieniaEuropy.Zamiasttegoanalizujeróż-
norodnośćnarracjioEuropiewkontekściewspółczesnym.
Pracaopierasięnapublikacjachpodziemnychpolskich,czechosłowackich
iwschodnioniemieckichdysydentóworaznaoficjalnychczasopismachDPolityka”
(Warszawa),DTvorba”(Praga)iDhorizont”(BerlinWschodni).Korpusźródeł
zawierateksty,któreprzypisująEuropieznaczeniewychodzącepozatowyni-
kającezjejpołożeniageograficznego.Opróczopublikowanychtekstówzbadano
źródładotycząceplanówpropagandowychorazcenzurypaństwowej.Wywiady
zautoramiumożliwiływglądwpraktykitechnikpublikowaniawwarunkach
dyktatursocjalistycznych.
Wywódprowadzonyjestzgodniezestrukturąsferpublicznychwpań-
stwachsocjalistycznych.Wrozdzialeotwierającymomówionorolęprasyofi-
cjalnejwpaństwachsocjalistycznychorazmechanizmyoficjalnejkontroliprasy.
Kolejnyrozdziałwskazuje,wjakisposóbdziałaczepartiikomunistycznych
mówilioDeuropejskimładziepokojowym”ijakpróbowalipromowaćwłasną
EuropęDbezpieczeństwaiwspółpracy”.Następnyrozdziałomawiadokładnie