Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Skorotakczynią,czyżniesąstraszniwoczachbogów?”–wędrownispecjaliści…
31
hipokratejczyka,czymożejesttodopewnegostopniarównieżjęzyksamookre-
ślenia,używanyprzezspecjalistów.
Dwaostatnieterminymająwydźwiękniewątpliwiepejoratywny.Niemawąt-
pliwości,żeżadenspecjalistareligijnyniemówiłosobieper
ἀ
iαζώv,nfanfaron”,
nszarlatan”.Kasandra,wśródlekceważącychwyzwisk,jakiezawszepadałypod
jejadresem,wymieniasłowo
ἀ
γύρtρiα,nwróżka,cosiępowsiwłóczyiżebrze
grosza”(w.1273)7.Wiemyteżoistnieniukapłanówzwanychmetragyrtami,nże-
brakamiMatki”,którzyswojąnazwęzawdzięczająspecyficznemustylowiżycia
(anieodwrotnie)8.
Więcejuwagichciałbympoświęcićdwómpierwszymokreśleniom:μάγog
orazκαBαρtήg.Μάγog,jakosłowopochodzeniaperskiego,wgreceteoretycz-
niepoczątkowopowinnobyćnienacechowanymterminemetnograficznym.
Wpraktycenatomiasttrudnoznaleźćtekst,wktórympojęcietobyłobyjedno-
znacznieneutralne.KsanthoszLidii,historykregionustarszyodHerodotaiza-
pewnejedenzpierwszychautorówpiszącychoperskichmagach,przypisujeim
praktykękazirodztwaiwspólnotężon,awięczachowaniasprzecznezgreckimi
normamiobyczajowymi,niezależnieodintencji,jakaprzyświecałamuprzytym
opisie9.Trudnooprzećsięwrażeniu,żesłownictwo,jakimdoopisuperskich
praktykkultowychposłużyłsięHerodot,dalekiejestodneutralności10.Dotyczy
tozwłaszczaofiaryzbiałychkoninadStrymonem,gdzieHerodotużywacza-
sownikaφαρμάσσεivwznaczeniunzłożyćwofierze”(7.113)11.Doobowiązków
7
Ajschylos1954:372.
8
WzmiankinatematmetragyrtówanalizujeDickie(2001:64).Jegownioskisąchyba
jednakniecozbytndramatyczne”:nNiebyłookreśleniabardziejumniejszającegoniżna-
zwaniekogośkapłanem-żebrakiemMatkiBogów;wyrażałoonoostatecznąformędegra-
dacji”.
9
Cociekawe,wspólnotażonnieznajdujepotwierdzeniawźródłachperskich,zob.Brem-
mer1999:4-5.Opraktyceprzypisywaniaobcymludomswobodyseksualnejprzez
pierwszychgreckichhistorykówzob.Kingsley1995:180.Dodaćnależy,żezdaniem
KingsleyainformacjaowspólnocieżonniepochodziodsamegoKsanthosa,leczzostała
dodanaprzezKlemensa,nmistrzasztukikreatywnegocytatu”,któryszukałźródełza-
rzucanejgnostykomrozwiązłości(1995:181).
10
WyczerpującoprzedstawiatoCollins(2008:56-58),por.teżDickie2001:33:nNiejest
jednakprawdą,żewoczachhistorykaniebylioniniczymwięcejniżtylkoirańskimi
kapłanamiognia:posługujesiębowiemwyrażeniami,którenigdyniesąużywane,by
opisaćdziałaniagreckichkapłanów”.ZdaniemDickiegonasposób,wjakiHerodotopi-
sujeperskichkapłanów,wpłynęlifunkcjonującywGrecjinmagowie”.
11
Wydajesię,żewtekścieHerodotajestprzynajmniejjednomiejsce,któremożnaodnieść,
coprawdajedyniepośrednio,doperskichpraktykkultowych,aktóreumknęłouwadze
DickiegoiCollinsa:wzmiankaoofiarach,jakieGrecyiPersowieskładaliprzedbitwą
podPlatejami(9.37).Dowiadujemysięodhistoryka,żeznakiwyczytanezwnętrzności
ofiarnychzwierzątbyłydlaGrekówprzychylne,gdybypozostaliposwojejstronie
rzekiAsopus,niekorzystnenatomiast,jeżelizechcielibyprzejąćinicjatywęiprzejść
doataku.DowódcaPersów,Mardonios,otrzymałdokładnietakiesamewróżby,nbo
ionposługiwałsięhelleńskimiofiarami”.Finałtejhistoriiznamy:pojedenastudniach
