Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
napodstawieużytecznościlub–jakujmujetoA.K.Sen–informacjioużytecz-
ności.Wszelkieinformacjeniezwiązanezużytecznościąpozostawianesązatem
wekonomiidobrobytuzakurtynąniewiedzy,zwłaszczawkontekściepomiaru
dobrobytu,nacozwróciłuwagęjakopierwszyA.K.Sen[1973].Zewzględujednak
naniejednoznacznościterminologicznetowarzysząceużyteczności[Brouweriin.
2008,s.9],kategoriata„przeszławekonomiidługąiburzliwąewolucję”[Kot
2004a,s.108].J.Benthamokreślałjąjakowszystkoto,coprowadzidoszczęścia,
czylipewnejrównowagimiędzyprzyjemnościąacierpieniem.Ponieważjednak
niewszystko,czegoludziepragnąizacosąskłonnizapłacić,przynosiimszczę-
ście,ekonomiściniecopóźniejzaczęlirozumiećużytecznośćjakopragnienie
(desiredness)[Sosenko2012,s.108–128].ZkoleiwpierwszejpołowieXXw.
kategoriaużytecznościzostałapoddanaswegorodzajusterylizacji47tj.oczysz-
czonojązwymiarupsychologicznego,idlategoobecniebardziejkojarzysięją
zpreferencją[Little2002,s.3];
2)psychologicznasterylizacjaużytecznościbyłarezultatemdwóchzałożeń
(aksjomatów),wynikającychnietylkozwelferyzmu,lecztakżezkonsekwencja-
lizmujakostanowiskametodologicznego,zgodniezktórymużytecznośćocenia
sięnapodstawietylkorezultatówzachowańiprocesów,niezaśnapodstawie
zamierzeń,któreprowadządookreślonychskutków[Brouweriin.2008,s.9;
Schneider2012,s.420;FilekiKwarciński2012,s.141].Popierwsze,użyteczność
(preferencja)zostałaściślezwiązanazilościąkonsumowanychdóbriusług.Ztego
względudochód,jakogłównadeterminantawielkościkonsumpcji,znalazłsię
wcentrumzainteresowańekonomistów,przezcostałsięsynonimemdobrobytu.
Podrugie7wwynikumatematycznejformalizacjiekonomii[Malawski1999]
użyteczność,aściślejrzeczujmując–funkcjęużyteczności,zaczętotraktowaćjako
„wygodnenarzędziematematycznegowyrażaniarelacjipreferencji”.Cowięcej,
„dlauniknięciawszelkichpozaekonomicznychpodtekstów,takichjakszczęście,
stopieńzadowoleniaitp.,(…)ekonomiścichętniejposługująsięterminem«funkcja
oceniającadochód»niż«funkcjaużyteczności»”[Kot2004a,s.118].
Wąskieujmowanienierównościwwymiarzeinstrumentalnymściślewiąże
sięzzawężeniemistotytejkategoriiodstronynormatywnej.Ekonomiścidobro-
bytu,reprezentującyklasycznąineoklasycznąjejtradycję,są„sceptyczniwobec
łączeniakwestiinierówności,kojarzonychzasadniczozpodziałemiprzezto
ujmowanychpozytywnie(instrumentalnie),zkoncepcjamisprawiedliwości
isłuszności,wpisującymisięwnormatywnynurtbadańekonomicznych”
[Brunori,FerreiraiPeragine2013,s.2].Wzwiązkuztymmożesięwydawać,że
wekonomiigłównegonurtuprzedmiotembadańjestpodział,niezaśnierówności,
4Określenie„sterylizacja”wtymkonkretnymznaczeniuzaczerpniętozpracy[Kot2004a].
