Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
Neoklasycznaekonomiadobrobyturozwijałasięnatomiastwdwóchkierun-
kach.Wpierwszym,określanymjakonowaekonomiadobrobytu,użyteczność
mierzonowskaliporządkowej(ordinallymeasured),zaśporównaniajednostek
zewzględunajejpoziombyły„niemożliwe”,„bezznaczenia”(meaningless)
lub„nienaukowe”.Wynikałotozfaktu,żeużytecznośćjednostkiprzestałabyć
kategoriąmierzalnąbezwzględnie.Cowięcej,społecznaocenapodziałudobro-
bytu,azwłaszczajegozmianywczasieopierałasięnakryteriumefektywności
V.Pareta.Poprawacałkowitegodobrobytunastępowałazatemwówczas,gdy
wzrostpoziomuużytecznościjednostkinieodbywałsiękosztemużyteczności
osiąganejprzezinnąjednostkę.Wzwiązkuztymjakikolwiekwzrostużytecz-
nościjednostki,któryniewiązałsięzobniżeniemużytecznościinnej,postrzegano
jakozmianępozytywną.Zkoleioptimumspołecznewystępowałowówczas,gdy
przydanejalokacjiczynnikówwytwórczychjejzmianawiązałasięzobniżeniem
użytecznościprzynajmniejjednejjednostki.
Wdrugimnurcienowejekonomiiwelferowskiejużytecznościjednostek
porównywano,wykorzystującfunkcjędobrobytuspołecznegoBergsona-Samu-
elsona[Bergson1938i1966,Samuelson1947].Wykorzystanietegonarzędzia
umożliwiłobadaczomwybórpreferowanychpodziałównagranicydobrobytu
(welfarefrontier),atakżeustaleniepewnejpodstawydonormatywnychwyborów
(valuejudgments)wzakresiepodziału,wobecktórychkryteriumefektywności
Paretabyłomilczące.Cojednakważne,wewszystkichodmianachekonomii
welferowskiejwszelkieinformacjeniezwiązanezużytecznościąbyłynieistotne
wokreśleniuzarównopoziomudobrobytuzbiorowego,jakijegozróżnicowania
międzyczłonkamidanejpopulacji.
Wgłównymnurcieekonomiidominujezatemwąskaperspektywapoznawcza
nierównościwujęciupozytywnyminormatywnym.Wynikatozgłównych
własnościklasycznejineoklasycznejekonomiidobrobytu,awięczasadyużytecz-
ności(utylityprinciple),suwerennościjednostki(individualsovereignty),konse-
kwencjalizmu(consequentialism)iwelferyzmu(welferism).
Wujęciupozytywnymnierównościwekonomiidobrobytucharakteryzuje
dwustopniowezawężenie,tj.doróżnicwystępującychmiędzyludźmiwzakresie
dochodówzpracyimajątkuorazdorezultatów(efektów)gospodarowaniarozu-
mianegojakoekonomicznezaangażowanieczynnikówwytwórczych.Wskazać
możnadwapowody:
1)wwynikuprzejęciautylitaryzmujakofilozoficznegozapleczaekonomii
nastąpiłaaksjomatyzacjakategoriidobrobytu[Kot2004a,s.109].Zutylitaryzmu
jakonurtufilozoficznegostworzonegoprzezJ.Benthamaekonomiścizapoży-
czyliużyteczność,którastałasiękluczowąkategoriąwbadaniachdobrobytu
ijegopodziału.Zwelferyzmujakojednejzczterechuprzedniowspomnianych
własnościekonomiidobrobytuwynikało,żesytuacjęjednostkioceniasięjedynie
