Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Zjawiskozgwałceniawmałżeństwie
zbytintensywnegooporu,boniemiałotożadnegosensu,lubulegały,aby
całezdarzeniemiećjaknajszybciejzasobą-znówwtakichstanachfak-
tycznychpojawićsięmusipytanieoto,czymiałybyonejakąkolwiekszansę
nazakwalifikowaniejakozgwałceniaprzezsąd(pojawiasięchoćbykwestia
przekonaniamęża,żeżonawistociewyraziłazgodę)14.
OpracowanieRussellniebyłowprawdziepierwszympoświęconymprob-
lematycezgwałceniawmałżeństwie,jednakstanowiłoonopierwszątak
obszernąpracęnatentematnapodstawietakdużegomateriałuempirycz-
nego.Wcześniejszepublikacjewskazywałybowiemjedynie,żewpraktyce
występująprzypadkizmuszaniażondoniechcianychprzezniekontaktów
seksualnychiżeproblematykatawymagadalszychgruntownychbadań.
Naprzykładwopublikowanymw1977r.opracowaniunatematzgwałcenia
wmałżeństwieR.J.Gelleszwracałuwagęnato,żeistniejącewtymczasie
wStanachZjednoczonychcentrakryzysowedlaofiarzgwałceń(rape-crisis
centers)wskazywały,żejedynie3%zgłaszanychdonichprzypadkówsta-
nowiłyzgwałceniaprzezmężaofiary.Autortennapodstawieprowadzo-
nychprzezsiebiedalszychbadańnatematprzemocywrodziniedoszedł
downiosku,żeżonyzmuszaneprzezmężówdokontaktówseksualnych
częstoniepostrzegałysiebiejakoofiaryzgwałcenia,przypisującwinęzato,
cosięwydarzyło,np.swojemuniewłaściwemuzachowaniu15.
14Wydajesię,żekoniecznejestjednakprecyzyjneoddzielenieodsiebiestanówfaktycznych
wypełniającychznamionaprzestępstwazgwałcenia(wedługkryteriówdanegosystemu
prawnego,ewentualniewedługkryteriówinnegosystemuprawnego,uznanychzabadającego
np.zadoskonalszywtymwzględzie)odstanówfaktycznych,wktórychkobietaniemawpraw-
dzieochotynakontaktseksualnyzeswoimpartnerem,jednakzróżnychpowodówwyraża
zgodę,czyteżnawetpoprostuncierpliwiegoznosi”.Teostatnieprzypadki,choćniewątpliwie
takżeinteresującezbadawczegopunktuwidzenia,niemogąbyćzrównanezprzypadkami
zgwałcenia,doszłobybowiemdozbytniegopomieszaniapojęćistanówfaktycznychróżnią-
cychsięznacznieswojąspołecznądoniosłością.Jeślizdefiniujemyzgwałceniezbytszeroko,
towistociemożedojśćdobanalizacjitegopojęciailekceważeniatychprzypadków,które
zpewnościąpowinnybyćpoważnietraktowaneprzezwymiarsprawiedliwości.Trzebateż
pamiętaćotym,żeczęśćstanówfaktycznychpostrzeganychprzezofiaryjakozgwałceniemoże
niestanowićprzestępstwawświetleprawa,zpowodubrakurealizacjiprzezsprawcęznamion
stronypodmiotowej(gdyniemaonświadomościcodobrakuzgodyczyrzeczywistościoporu)
-nakwestiętęzwracająuwagęwliteraturzeamerykańskiejD.N.Husak,G.C.TomasIII,
RapesWithoutRapists:ConsentandReasonableMistake,PhilosophicalIssuesno11,Social,
Political,andLegalPhilosophy2001,s.86-117.
15Zob.R.J.Gelles,Power,Sex,andViolence:TeCaseofMaritalRape,TeFamilyCoordinator,
vol.26,no.4,TeFamilyandtheLaw1997,s.339-347.
24
