Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzeniedorytmów
biologicznych
ROZDZIAŁ
1
Ryshistoryczny
Wostatnichlatachobserwujesiędużezainteresowaniebiologówmechaniz-
memnmierzenia”czasuprzezorganizmyżywe-zegarembiologicznym.Zjawisko
toodkrytojużwpoczątkachXVIIIwieku,awięcmaponaddwuwiekowąhistorię.
Wróżnychopracowaniachmożnasięnatknąćnainformacjęoskonstruowaniu,
aściślej-zasadzeniuzegarakwiatowegowUppsaliwlatach30.XVIIIwiekuprzez
KarolaLinneusza.Tarczategożywegozegarabyłapodzielonana12części,zktórych
każdąwypełniałykwiatyotwierającesięwdanejgodzinie.Wpomysłowysposób
zostałytuporazpierwszywykorzystaneobserwacjenaddobowymrytmemzakwi-
taniaróżnychgatunkówkwiatów.Zegartenzaczynałwskazywaćgodzinywcześnie
rano,kiedytorozchylałysiępłatkikwiatykozibrodułąkowego,akończyłwieczo-
rem,gdyzamykałysiękwiatyliliowca.Podobnezegary,różniącesiętylkoskładem
gatunkówtworzącychjekwiatów,możnabyskomponowaćiwinnychmiejscach
kuliziemskiej.
Jaksiętodzieje,żeokreślonegatunkikwiatówzamykająsięirozchylająswoje
płatkizawszeookreślonejporzednia?Byodpowiedziećnatopytanie,należałoby
założyć,żemająonecośwrodzajumechanizmuzegarowegomierzącegoupływający
czas.Odpostawieniahipotezyoistnieniuzegarabiologicznegodojejudowodnienia
naukaodbyładługąizawiłądrogę.Nasamymjejpoczątkuleżyprzypuszczenie,że
mierzenieczasuprzezroślinyodbywasięnazasadziefunkcjonowanianajprost-
szegoczasomierza,jakimjestklepsydra.Wiadomobowiem,żeworganizmieżywym
zachodziszeregprocesówbiochemicznych,którezmieniająsięwczasie,takjak
zupływemgodzinzmieniasięilośćpiaskuprzesypującegosięzjednegododrugiego
naczyniaklepsydry.Powstajeterazpytanie,jakiesiłyuruchamiajązegarbiologiczny
iskądbierzesięenergiadojegopracy?Wprzypadkuklepsydrywystarczytakiejej
ustawienie,abynaczyniezpiaskiembyłougóry,ajużzacznieonaodmierzaćczas.
Ryshistoryczny11
