Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Krytyka
JacekCzaputowicz
Krytycytwierdzą,żekonstruktywistycznehipotezydotycząceznaczeniaideiinorm
orazichwpływunastosunkimiędzynarodoweiintegracjęeuropejskąsąstawianetak-
żeprzezteorieracjonalistyczne,takiejaknp.teoriademokratycznegopokojuczyteoria
grydwupoziomowej.Prawiewszystkieteorienaukspołecznychutrzymują,żestrategie,
politykiipreferencjeaktorówzmieniająsięwrazzezmianamiwśrodowiskuzewnętrz-
nymiwodpowiedzinazłożoneinterakcjespołeczne.
AndrewMoravcsiktwierdzi,żekonstruktywiściwmniejszymstopniuprzyczynili
siędoempirycznegoiteoretycznegopogłębieniarozumieniaintegracjieuropejskiejniż
teorieracjonalistyczne.Niepotrafiąokreślićmechanizmówprzyczynowychprowadzą-
cychdozmiany.Cechujeichniechęćdonarażaniagłoszonychtwierdzeńnaryzyko
falsyfikacji.Rzadkotestująhipotezywceluzderzeniaichzwyjaśnieniamidostarczany-
miprzezteoriekonkurencyjnelubhipotezyzerowe,tzn.zakładającelosowezachowa-
niepaństw76.
Krytycytwierdzątakże,żekonstruktywiściignorująoddziaływanieinterakcjistra-
tegicznejidążeniedorealizacjiinteresuprzezpodmioty.Założeniekonstruktywistów
odnośniedowpływuideiinormnadziałaniapodmiotówmożebyćniekiedybezpod-
stawne,ideeinormymogąbowiemjedynieracjonalizowaćdziałaniapodjętezinnych
względów.Badaczeniepotrafiąponadtowyjaśnić,którestrukturywładzyijakiewarun-
kispołeczneumożliwiajązmianęwsferzewartości.Chcączęstopogodzićdwiesprzecz-
nekoncepcjeludzi:jakokreatorówświataorazjakoistotstworzonychprzezświat77.
Przedmiotemkrytykimożebyćtakżeprzypisywaniekonstruktywizmowipewnej
wyższościmoralnej,przejawiającejsięwprzyjmowaniuimplicitetezy,żesocjalizacja
możenastępowaćjedyniedonormuznanychzamoralniewyższe.Naśladowanieinnych
wrealizacjiwłasnegointeresukosztemnormmoralnychuznawanejestzadziałanie
racjonalistyczne,aniewynikoddziaływaniadominującychnorm.Konstruktywizmprzyj-
mujeidealistycznezałożenianatematrealizacjiprzezjednostkidobrawspólnego,
adziałaniaprzeczącetemuzałożeniuzaliczadodomenyrealizmuiracjonalizmu78.Na
przykładnaśladowanieprzezWęgryniemieckiejpolitykirealizacjiwłasnychinteresów
76A.Moravcsik,BringingConstructivistIntegrationTheoryOutoftheClouds:HasitLanded
Yet?,nEuropeanUnionPolitics”2001,t.2,nr2,s.226-240;A.Moravcsik,Constructivismand
EuropeanIntegration:ACritique,w:TheSocialConstructionofEurope,Th.Christiansen,
K.E.Jørgensen,A.Wiener(red.),London2001,s.176-206.Stanowiskokonstruktywistówzob.:
A.Wendt,OnConstitutionandCausationinInternationalRelations,nReviewofInternational
Studies”1998,t.24,nr5,December,s.101-117.
77R.H.Jackson,TheGlobalCovenant.HumanConductinaWorldofStates,Oxford2000,s.55.
78Zgodniezlogiką,żeteoriekonstruktywistycznezakładająnuczciwe”przekonywanie,nato-
miastteorieracjonalistycznejedynienmanipulację”.A.Moravcsik,BringingConstructivistInte-
grationTheoryOutoftheClouds:HasitLandedYet?,op.cit.,s.228.
