Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Polskirynekprasowy
19
Samozniesieniekontrolipolitycznejnadmediamiusankcjonowane
Ustawąozniesieniucenzuryz11kwietnia1990rokuniemogłojed-
nakstanowićdostatecznegoimpulsudlagłębokiej,wielopłaszczyzno-
wejprzebudowysystemuśrodkówmasowegokomunikowaniawPol-
sce.Koniecznestałosiętakżerozbicieistniejącychoddawnastruktur
instytucjonalnychograniczającychswobodnyrozwójtegosystemu,
zgodniezoczekiwanymispołeczniekierunkami,wytyczonymipodczas
obradOkrągłegoStołu.Transformacjamediówniebyłamożliwabez
likwidacjimonopolunarynkuprasy.MonopoluRobotniczejSpółdziel-
niWydawniczejPrasa–Książka–Ruch.Spółdzielniapowstaław1973
rokuzpołączeniaRSWDPrasa”,wydawnictwaDKsiążkaiWiedza”oraz
Ruchu.RSW,którafunkcjonowałanazasadachjednegozcentralnych
urzędówpaństwowych,byławydawcąniemalwszystkichnajważniej-
szych,wysokonakładowychgazeticzasopism(w1984roku–45dzien-
nikówi217czasopismwnakładziejednorazowym25,9mlnegzem-
plarzy).Dysponowałasieciądrukarń,fabrykpapieru,agencji,klubów
prasowych,firmkolporterskich,kiosków,atakżepracowniczychdo-
mówwypoczynkowychczydziałekbudowlanych.Podkonieclat80.
koncern,zatrudniającyokoło90tysięcyosób,wydawałłącznieokoło
90proc.nakładucałejprasycodzienneji70proc.nakładuwszyst-
kichczasopism20.Warunkiemkoniecznymdozdemokratyzowaniaryn-
kumediówbyłojegozdemonopolizowanie–jedenzzasadniczychpo-
stulatówobozusolidarnościowegopodczasobradOkrągłegoStołu.19
marca1990rokurządTadeuszaMazowieckiegoprzyjąłprojektustawy
olikwidacjiRSW.TrzydnipóźniejSejmuchwaliłzgłoszonąprzezRadę
Ministrówustawę,a6kwietnia1990rokupremierpowołałKomisję
Likwidacyjną,która,przejąwszyuprawnieniadotychczasowegokierow-
nictwaspółdzielni,zobowiązanazostaładoprzeprowadzeniaprocesu
likwidacjiRSW.Likwidacjaprzebiegaćmiaładwukierunkowo:część
wydawnictwzamierzanoprzekazaćspółdzielniomutworzonymprzez
ichpracowników,częśćwystawionazostałanatomiastnasprzedaż.
Wpaździerniku1990rokuprzyjętoszczegółowyplandziałaniaKomisji
(PlanZagospodarowaniaMajątkuRobotniczejSpółdzielniWydawniczej
Prasa–Książka–Ruch).DWłaściwerozwiązaniekoncernuRSWizwiąza-
naztymrestrukturyzacjapolskiejprasyrozpoczęłysiępóźnąjesienią
1990roku.Chodziłowtymprzypadkuonajwiększąoperacjęprywaty-
zacjiwgospodarcepolskiej,cooczywiściezwiązanebyłozgwałtownymi
sporamiiwywoływałomnóstwoprotestów.Starakadraniechciałasię
takszybkorozstawaćzeswoimiintratnymiposadami,równocześnie
nowepartie,związkizawodowe,ugrupowaniapolityczne,organizacje
społeczne,osobyprywatneorazpolscyizagraniczniinwestorzystarali
sięwejśćnapolskirynekprasowyiwykazywalidużezainteresowanie
przejęciemgazeticzasopismRSW.Zainteresowanietowynikałoprzede
20K.Schliep,Prywatyzacjaprasy,[w:]MediaidziennikarstwowPolsce1989-1995,
red.G.G.Kopper,J.Rutkiewicz,K.Schliep,Kraków1996,s.129-130.
