Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Politykaapolitykapubliczna
37
Przykłademtakiegostopniowegointerpretowania,rozwijaniaiutrwalaniapo-
rządkukonstytucyjnegomożebyćideaobywatelskościiprawobywatelskich.Oto
conatentematpiszeClaireWallace(1993:1):„Ideaobywatelskości,włączając
wtoprawoosobistejwolności,prawowłasnościorazprawodoochronyprzed
nadużyciemwładzypaństwowej,rozwinęłasięwXVIIIwiekuijestugruntowana
przezrządyprawa.PrawapolitycznezaczętowprowadzaćwXIXwiekupoprzez
proceswyborczyipowszechneprawowyborcze.Społecznywymiarobywatel-
skości,czyliprawodoakceptowanegopoziomuspołecznegowsparcia,jestreali-
zowanypoprzezedukację,opiekęzdrowotną,mieszkalnictwoiopiekęspołeczną
wnastępstwiestworzeniapaństwaopiekuńczegopoIIwojnieświatowej”.
Zgodniez„ewolucyjnąteoriąobywatelską”ThomasaH.Marshalla,prawa
obywatelskieformowałysięstopniowo–począwszyodprawcywilnychprzez
politycznedosocjalnych.Rozwójideiobywatelskościoznaczałwdalszejkonse-
kwencji,żewpraktycejednostkajestpodmiotempolitycznym,któregoprawasą
chronioneigwarantowane,alezarazemwtensposóbzostajezwiązanaporząd-
kiem,któryjąchroni,stajesięjegoczęścią,comawłaśniezapewnićiposzerzyć
tenporządek.JakpodkreślałNiklasLuhmann(1989:138),prawowswymnaj-
szerszymznaczeniu(ładprawny)niemożebyćwyłączonezespołeczeństwa.Jest
jegointegralnymskładnikiem,dziękiniemuspołeczeństwoistniejeiodtwarza
się.Prawojakonormatywnyporządeknietylespełniaokreślonąfunkcjęwspo-
łeczeństwie,ilekonstytuujespołecznąrealność.Aczkolwiekzawszepamiętać
trzeba,żeznaturyrzeczymiędzyideąirzeczywistościąistniejeogromnydystans,
aczęstoirozdźwięk.
Innym–historycznienowszym–przykłademformowaniasięporządkunor-
matywnegomogąbyćetycznestandardyżyciapublicznegoopracowanewWiel-
kiejBrytaniiwpołowielatdziewięćdziesiątychXXwieku,zwaneodnazwi-
skaprzewodniczącegokomitetu,któryjeprzygotował,„standardamiNolana”
(Izdebski2006):
■bezinteresowność(selflessness)–osobyzajmująceurzędypubliczne
mająpodejmowaćdecyzjewyłączniewinteresiepublicznyminiemogątego
czynićzpowodukorzyścifinansowychlubmaterialnychdlasiebie,swojej
rodzinyczyprzyjaciół;
■integralność(integrity)–osobyzajmująceurzędypubliczneniemogą
pozostawaćwżadnejfinansowejczyinnejzależnościodosóbzewnętrznych
luborganizacji,któremogłybywtensposóbwywieraćwpływnawykonywa-
nieprzeznieurzędowychobowiązków;
■obiektywność(objectivity)–wwykonywaniuzadańpublicznych,
wtymwdokonywaniuuzgodnień,zawieraniukontraktówczyrekomendo-
waniukogośdonagrodylubświadczenia,osobyzajmująceurzędypubliczne
mająkierowaćsięwzględamimerytorycznymi;
■rozliczalność(accountability)–osobyzajmująceurzędypublicznesą
odpowiedzialnezaswojedecyzjeidziałaniawobecobywateli(opiniipublicz-
