Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Reorientacjazasadfunkcjonowaniapaństwa
Historycznierzeczujmując,sektorpubliczny,jakoobszar,wktórym
koniecznejestdokonywaniewyboróworazposzukiwaniemetodinarzędzipo-
dejmowaniaracjonalnychwyborów,istniejepraktycznieodmomentupowstania
państwajakozorganizowanejformyorganizacjiżyciaspołecznegookreślonej
ramamiprzynależnościterytorialnejgrupyludzi.Wkonsekwencjirealizowanej
doktrynypolitycznejiekonomicznejwposzczególnychokresachrozwojucywi-
lizacjinaprzestrzenidziejówzmieniałosiępodejściedosektorapublicznego,
zakresjegowystępowaniaipełnionefunkcje.AnalizującpraceKonfucjusza,
Platona,Arystotelesa,jednoznaczniemożemystwierdzić,żepierwotnieba-
dacze/filozofowiekoncentrowalisięnaproblemachorganizacjiżyciaspołecz-
nego.WepocerenesansuwrozważaniachN.Machiavellego,T.Morusa
iT.Campanellipojawiająsięposzukiwaniauogólnieńteoriifilozoficznychtak,
abyzaistniałamożliwośćichpraktycznegozastosowaniawzarządzaniupańst-
wem.WiekXIXprzynosiwieleprac,wktórychautorzy,m.in.C.H.Saint-
-Simon,Ch.Fourier,R.OweniS.Proudhonpodejmująrozważanianatemat
zadańiobowiązkówpaństwawobecobywateli,coprzyczyniłosiędorozwoju
silnegowXXwiekunurtunaukoadministracjiiwefekciedalszejewolucji
tworzenieteoriiipraktykizarządzaniapublicznego
20.
Fakt,iżrozwójprzemysłuiopartynazgłaszanychprzeztensektorpo-
trzebachnapraktycznerozwiązaniadotyczącepodnoszeniaefektywnościsty-
mulującerozwójnaukozarządzaniubyłsilniezwiązanyzliberalizmemjako
dominującądoktrynąekonomiczną,zadecydowałomarginalnymznaczeniu
sektorapublicznegoprzezwielelat.Zasadyklasycznejekonomiiwykluczały
silnyinterwencjonizmpaństwa,określającgojakodziałanianiezgodnezpod-
stawowymprzesłaniemekonomiiliberalnejuwzględniającejwiodącąrolęnie-
widzialnejrękirynkujakomechanizmualokacjizasobówikreowaniazadowo-
leniaspołeczeństwa.ZmiananastąpiłanaprzełomieXIXiXXwieku,gdy
państwojakopodmiotwładzyzaczynaprzejawiaćwiększezaangażowanie
wregulowaniegospodarkiiłagodzenieprocesówspołecznychpoprzezpo-
noszeniewydatkówpublicznychnazaspokojeniepotrzebuznanychzaważne.
Apogeum,któreinterwencjonizmpaństwowyosiągnąłwdrugiejpołowieXX
wiekuwformacjachspołeczno-ekonomicznych:państwodobrobytu,socjalnej
gospodarkirynkowejorazsocjalizmu,doprowadziłodowzrostuzainteresowa-
niapaństwaproblemamispołecznymi.Nurtytesprzyjałyrozbudowiesektora
publicznego,generującniestetyrównieżlawinowywzrostkosztówjegofunk-
20Historycznyrozwójzarządzaniapublicznegozostałprzedstawionywopracowaniu:B.Kożuch:Zarys
rozwojuzarządzaniapublicznego.„WspółczesneZarządzanie”2006,nr3,s.46-56.
25