Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NajważniejszekartyzdziejówGrecji
Coobawialisięzachcianekswegopana,
Wolnościąobdarzyłem;tozdziałałem,
Złączywszywjednosiłęorazsprawiedliwość.
(Solon,Elegie,fragm.36,przekł.W.Appel)
PozakończeniudziałalnościSolonarozpoczęłasięnanowowAtenachwalka
trzechwrogichsobiestronnictw,zakończonaostateczniew560r.przedChr.objęciem
władzyprzezPizystrata,któryrównieżprzeprowadziłjakotyranwieleważnychreform
politycznychigospodarczych,zmierzającychdodalszejdemokratyzacjispołeczeństwa.
Przedewszystkimskonfiskowałwielkiedobraziemskieeupatrydówirozdzieliłje
międzymałorolnychchłopów,utworzyłkredytpaństwowydlarolników,wprowadził
ulgipodatkowe.ZasługąPizystratabyłoumocnieniegospodarkiateńskiej,rozbudowa
flotyhandlowejiwojennej,przekształcenieAtenwnowoczesnemiastohandlowo-
-przemysłowe.Zajegorządówpowstałowielewspaniałych,monumentalnychbudowli
publicznych,jakświątyniaPallasAtenynaAkropolu,rozpoczętobudowęświątyni
ZeusaOlimpijskiego,wzniesionoświątynięboginiDemeterwpobliskimmieście
Eleusis.TyranprzekształciłludoweświętokuczciboginiAteny,opiekunkimiasta,
wwielkąuroczystośćzwanąPanatenajami,połączonązzawodamigimnastycznymi,
poetyckimiimuzycznymi.UstanowiłrównieżWielkieDionizje–wspaniałeświętoku
czcibogawinaiwegetacji,Dionizosa.DługoletnierządyPizystrata(560–527przed
Chr.)byłyokresemświetnościAtenwewszystkichdziedzinach.Poparciemtyrana
cieszyłysięliteraturaisztuka,zajegoczasówmiałyostateczniezostaćspisane
izredagowanepoematyHomera–IliadaiOdyseja.RównieżsynPizystrata,Hipparch,
którywrazzbratemHippiaszemsprawowałrządywAtenachwlatach527–514przed
Chr.,otaczałopiekąpoetówiartystów:zewszystkichstronświatagreckiegoprzybywali
doAtenludziesztuki,muzycy,rzeźbiarze.RządysynówPizystrata(Pizystratydów)
zakończyłysiękatastrofą:Hipparchzginąłw514r.zrąkspiskowców,aHippiaszcztery
latapóźniejmusiałpójśćnawygnanie.Naczeleopozycjizwróconejprzeciwko
ustrojowiarystokratycznemu,któryzostałwAtenachnakrótkoprzywróconydzięki
poparciukonserwatywnejSparty,stanąłKlejstenes,potomekznakomitegorodu
Alkmeonidów,przywódcastronnictwademokratycznego.W508r.przeprowadził
szeregważnychreformustrojowych,którestałysiępodstawądemokracjiateńskiej,
idziękitemuzyskałsobiemianojejojca.Dokonałnowegopodziałuadministracyjnego
Attyki,nadałprawaobywatelskiemetojkom–cudzoziemcomosiedlonymnastałe
wAttyce,ustanowiłtzw.sądskorupkowy(ostracyzm),napodstawiektóregozgroma-
dzenieludowemiałoprawocorocznieskazywaćnawygnanieobywateliuznanychza
niebezpiecznychdlasystemudemokratycznego.
23
autochtoniczny–tubylczy,miejscowy,rdzenny
Tezeusz–nawpółlegendarnyateńskibohaternarodowy,którymiałbyćwładcąAttykiwXIIIw.przedChr.
eupatrydzi–,,dobrzeurodzeni’’,arystokracirodowi
archonci–terminemtymokreślanonajwyższychurzędnikówateńskichodVIIIw.przedChr.;początkowobyli
wybieranidożywotnio,późniejnajedenrok
cenzusmajątkowy–wycena,urzędoweokreśleniewartościdóbrdanegoobywatela,którestanowiłopodstawę
dozaliczeniagodoodpowiedniejklasymajątkowej
