Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Problemzapobieganiakonfliktomspołecznym
przyjmowanychwobrębieteoriikonfiktu.Popierwsze,uznajesię,żekonfiktyspołeczne
sąnieuniknione,apodrugie,uznajesię,żekonfiktypełniąpozytywnefunkcjespo-
łeczne.Tegotypuzałożeniawidoczne,zjednejstrony,wteoriachKarolaMarksaiRalfa
Dahrendorfa(2008),azdrugiejstronywteoriiGeorgaSimmela(2008)iLewisaCosera
(2009),mogłypośrednioprzyczynićsiędozmniejszeniazainteresowaniaproblemem
zapobieganiakonfiktom.Skorokonfiktysąnieuniknionymzjawiskiemspołecznym,
gdyżstanowiąimmanentnyaspektżyciaspołecznego,adodatkowosąpożyteczne,gdyż
pełniąpozytywnefunkcje,tomożewydawaćsiębezsensownepodejmowanieprób
niedopuszczaniadoichpowstawania.Trzebazauważyć,żezałożenieowszechobecności
konfiktumożebyćmylące,sugerujebowiem,żewspołeczeństwiebezprzerwytoczą
siękonfikty.Jednakżenawetpobieżnaobserwacjaprzekonuje,żekonfiktypojawiająsię
tylkoczasami,żemiędzykolejnymiwybuchamispołecznymiwystępująniekiedydługie
okresypokoju.Stwierdzenietomożnaodnosićzarównodocałegospołeczeństwa,jak
idomałychgrupizbiorowości.Konfiktniejestzatempermanentnymstanemspołe-
czeństwainieustającejHwojnywszystkichzewszystkimi”(Hobbes2009).Ztegowzględu
wartobadać,jakmożnaprzedłużaćteokresyspołecznegopokojuiniedopuszczaćdo
wybuchuotwartegokonfiktu,zwłaszczawjegonajbardziejskrajnychformach.Teore-
tycznezałożenieowszechobecnościkonfiktujestpewnąidealizacją,którejniesposób
zakwestionować.Jednakżeprzyjęcietegozałożenianarzucaodrazupewnekategorie
poznawcze,którekształtująsposóbpostrzeganiaotaczającejrzeczywistości.Akceptacja
konfiktowejwizjirzeczywistościpowoduje,żeokresyspołecznegopokojuujmowane
sąjakoHciszaprzedburzą”
,relacjespołecznetraktowanesąwyłączniewkategoriach
walkiointeresy,dominacjęipanowanie,wcentrumuwagiznajdujesięposzukiwanie
mechanizmówprowadzącychdopodporządkowywaniaspołeczeństwaprzezgrupy
uprzywilejowane,światspołecznyujmowanyjestwświetlewszechobecnychproce-
sówdyskryminacjiiniesprawiedliwości.Ztejperspektywybrakotwartegokonfiktu
oznacza,żekonfikttenzostałstłumionylubżeniedoszłojeszczedowykrystalizowania
sięświadomościwłasnychinteresówgrupowych.Nieobecnośćwidocznychoznakkon-
fiktuniejestwstaniezakwestionowaćtegoprzyjętegowsposóbapriorycznyzałoże-
niaokoercyjnymcharakterzerzeczywistościspołecznej.UjęcietakiestajesięHodporne
nafakty”
,awięcniemożliwejestdofalsyfikacji(Popper1999,s.402-404).
Wysiłkizmierzającedozapobieganiakonfiktommogą,wmyślniektórychujęć,oka-
zaćsięnawetszkodliwe.Wskazujesiębowiempozytywnefunkcjepełnioneprzezto
zjawisko.Eliminowaniekonfiktówzżyciaspołecznegomożełatwoprowadzićdoich
tłumienia,costwarzazagrożeniedlastabilnościładuspołecznego,gdyżnakładaniesię
konfiktówibrakmożliwościwalkiwobronieinteresówgrupowychposzczególnychśro-
dowiskgrozitotalnymwybuchemspołecznym(Coser2009,s.31-38).Konfiktumożliwia
rozładowanietychnapięć,atakżesygnalizujeproblemypojawiającesięwobrębiestruk-
turyspołecznej,przyczyniasiędoekspresjipoczuciadeprywacjiróżnychśrodowiskspo-
łecznych(tzw.funkcjawentylabezpieczeństwa).Konfiktjestzwłaszczainstrumentem
wprowadzaniazmianspołecznychpozwalającymprzełamaćopórśrodowiskzróżnych
względówimprzeciwnych.
Kwestiarelacjikonfiktuizmianywymagabliższegorozpatrzenia,gdyżmożesię
pojawićobawa,żeskutecznezapobieganiekonfiktomuniemożliwilubmocnoutrudni
20
