Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Problemzapobieganiakonfliktomspołecznym
Dalekoposuniętaintegracjaspołecznościpozwalaukazaćpotencjalnemuprzeciwni-
kowiwłasnąsiłęideterminację,jednakutrudniazgodęnarozwiązaniakompromisowe
wiążącesięzkoniecznościąjakichśustępstw.
Układbipolarnymatendencjędowciąganiainnychpodmiotówworbitękonfiktu.
TrzebaopowiedziećsięHza”lubHprzeciw”jednejzestron.Każdatakajednoznacznade-
klaracjasytuujeautomatyczniedanypodmiotnapozycjachwrogadrugiejstrony.Trudno
wtakimukładziesiłzachowaćneutralnośćijednakowydystansdoobuzwaśnionychstron.
Uruchomioneprocesynaciskuiwewnętrznejnienawiściprowadzącedoautodestrukcji
ukazałjużTukidydeswWojniepeloponeskiej(1988,ks.III,s.196-198),opisującprzypadek
wojnydomowejnaKorkirze.Walkipartyjnedoprowadziłydosytuacji,żeHzwiązkikrwi
stałysięsłabszeodzwiązkówpartyjnych”
,osobyunikająceangażowaniasięwkonfikt
uznawanozatchórzliweibyłyoneprześladowaneprzezobiestrony.HTen,ktosięobu-
rzałigniewał,zawszeznajdowałposłuch,ten,ktosięmusprzeciwiał-byłpodejrzany”
.
Wwarunkachlicznychkonfiktówspołecznychbipolarnyukładulegaznacznemu
rozbudowaniu;każdazestronskładasiędefactozwieludosyćautonomicznychpod-
miotów,międzyktórymitakżemogąpojawiaćsięrozbieżności.Wobrębiekażdejze
stronwystępująosobyluborganizacjenastawionebardziejorazmniejradykalniewobec
przedmiotusporulubprzedstawicielidrugiejstrony.Wobliczunapięć,którewsposób
nieuniknionywiążąsięzkonfiktem,dochodziniejednokrotniedowewnętrznychpodzia-
łówpokażdejzestron,brakusubordynacjiwobecdecyzjiwładzzwierzchnichdotyczącej
przyjętegostanowiskawprzedmiociesporu.Wsposóbbardziejlubmniejspontaniczny
powstająsamozwańczegrupyprotestudomagającesięradykalnychrozstrzygnięć,wy-
rażającebrakzgodynajakiekolwiekustępstwa(Wróblewski2007,s.248-251).Tegoro-
dzajuukładsiłmożeznaczącokomplikowaćwypracowaniekonstruktywnychrozwiązań,
którezyskałybyakceptacjęgłównychstronkonfiktu.
Regułyładuzwyklezmniejszająznaczeniesiłyiprzemocywewzajemnychrelacjach.
Agresormusisięliczyćzpotępieniemiróżnegotypunaciskami,anawetsankcjami.
Zapobieganiekonfiktomtowtymujęciutworzenieładu,wktórymminimalizowane
jestprawdopodobieństworozwiązywaniasporównadrodzeprzemocy.WujęciuNor-
bertaEliasa(2011)natympolegaprocescywilizacyjny.Wtrakcietegoprocesupaństwo
przejęłomonopolnalegalnestosowanieprzemocyfizycznej.Taokolicznośćpowoduje,
żewspółcześniepaństwojestpostrzeganeprzezjegokrytykówniemalwyłączniejako
instytucjarepresyjna(takisposóbdefiniowaniapaństwawidocznyjestwmarksizmie
inurciekrytycznym,atakżewskrajnymliberalizmie).Trzebajednakpamiętać,żeprze-
mocmatakżeformęsymboliczną(Bourdieu2004).Wkontekścieprocesówcywiliza-
cyjnychmożnazaobserwowaćcorazwyraźniejszeeliminowaniezżyciaspołecznego
nietylkoróżnychprzejawówprzemocy,lecztakżeprzemocysymbolicznej.Narazie
przybieratodosyćagresywneformynarzucaniatzw.politycznejpoprawności,cojest
przejawemwewnętrznejsprzecznościpolegającejnawalcezprzemocąsymboliczną
przezstosowanieprzemocysymbolicznej.
Czymożliwyjesttypładuspołecznegobezjakichkolwiekregułżyciazbiorowego?
Takihipotetycznyładbyłbyporządkiemanarchicznymwpełnymtegosłowaznaczeniu.
Wpraktycejednakniejestznaneżadnespołeczeństwo,któreniewytworzyłobyjakichś
reguł.Jedyniewskrajnychprzypadkachanomii,załamaniasiędotychczasowychreguł
18
