Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1010Zarysbudowygeologicznejpodłożapodczwartorzędowego
15
Najniższysylurstanowiąłupkigraptolitoweomiąższości40-70m.Wskałach
ilastychwystępująbogate,choćmocnorozproszonezłożagazuziemnego,wktó-
rychźródłemmateriiorganicznejsąszkieletyzbudowanezkeratynyplankto-
nicznychgraptolitów.Zewzględunagłębokośćzaleganiaidojrzałośćtermiczną
najbardziejperspektywicznesąłupkiilastedolnegosyluru.Wśrodkowejczęści
syluruwfacjachilastychpojawiająsięprzewarstwieniawapieniidolomitów,ich
łącznamiąższośćwahasięod200do500m.Skałygórnosylurskieozmiennej,
leczznaczniewiększejmiąższości,sięgającejokoło1500m,sązbudowanegłów-
niezmułowcówzwkładkamiłupkówilastychiwapienizeskamieniałościami
ramienionogówiryb.Sukcesjaskał,obecnośćwęglanówimułowców,jakrównież
inwentarzzachowanejfaunyświadcząosedymentacjiwstopniowowypłycającym
sięzbiornikuiwyraźnychtendencjachregresywnychwpóźnymsylurze.
Skałydewonu(około419-358mlnlat)ikarbonu(około358-298mlnlat)
niewystępująwpodłożuZalewuWiślanego,podobniejakwzachodniejczęści
obniżenianadbałtyckiego.Talukastratygraficznamożewynikaćzbrakudepozycji
wtychokresachlubintensywnejpóźniejszejerozji(np.wśrodowiskulądowym).
Wzwiązkuzpowyższymnaskałachdolnegopaleozoikuleżąosadynastępnego
piętrastrukturalnego-kompleksupermsko-mezozoicznego.
Zpoczątkiempermu(około298-251mlnlat)obszarZalewuWiślanego
leżącywobrębieobniżeniawarmińskiegobyłwypełnianyaluwiamiokreso-
wychstrumieniroztokowychpłynącychzpołudnia,zpłaskowyżumazurskiego
(Pokorski,1997).Efektemakumulacjirzecznejjestwystępowaniezlepieńców
ipiaskowcówfacjikorytowejobocznieprzechodzącychwpoziomolaminowane
mułowceiiłowcerównizalewowych.Maksymalnamiąższośćosadówczerwonego
spągowcagórnegowynosi60m.Wpóźnympermienasilniespeneplenizowany
lądwtargnęłoodzachodumorzecechsztyńskieiobjęłozasięgiemzachodnią
częśćplatformyprekambryjskiej(Wagner,1997).Wsuchymigorącymklimacie
wskutekintensywnegoparowaniapowstałyewaporaty.Wwynikutrzykrotnej
transgresjiwódmorskichwrejonieZalewuWiślanegopowstałytrzycyklotemy
cechsztynuPZ1(werra),PZ2(strassfurt)iPZ3(leine)reprezentowaneprzez
utworywęglanowo-ewaporatowe.Jedyniewwapieniucechsztyńskimpowstałym
wnajstarszymcyklotemiePZ1występująmorskieskamieniałości(otwornice,
małżoraczki,ramienionogi,małżeiślimaki),wpozostałychskałach:wpokładach
solikamiennej,anhydrytu,dolomitufaunaniewystępuje.
Powyżejzalegająosadypstregopiaskowca,reprezentowanegłównieprzez
lądoweutworyterygenicznepowstałezpoczątkiemtriasu(około251-201mln
lat)(Szyperko-Teller,1997).Wspąguwystępujączerwoneiłowceimułowce
formacjibałtyckiej,przykryteiłowcamiformacjilidzbardzkiejzwkładkami
wapieni,zfaunąmorską,któreświadcząokrótkotrwałychingresjachmorza.Na
nichwykształconesątypowolądoweczerwonepiaskowcekwarcoweformacji
malborskiejorazskałyokruchoweróżnychfrakcji,odpsefitowejdopelitowej,
reprezentująceformacjęelbląskązeszczątkamiflory.Wskałachdolnegotriasu
licznesąlukisedymentacyjne,aichcałkowitamiąższośćnieprzekracza500m.
