Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SłużbadomowawdomuinteligenckimwGalicji…
23
Dodatkowowtymsamymrokudosłużbydomowejdołączyła
mamka,zatrudnionadokarmieniadrugiegosynaMoraczewskichKa-
zimierza(1903‒1920)37.Praktykazatrudnianiamamekwomawianym
okresiebyłaczęstaipowszechnieakceptowana,choćcorazczęściej
wpublicystycepojawiałysięapeleoistotnymznaczeniukarmienia
dzieckaprzezmatkę38.Kobietędokarmieniazatrudniałyjużnietyl-
koarystokratki,lecztakżemieszczankiiprzedstawicielkiinteligencji.
Kandydatkęnamamkępoddawanobadaniulekarskiemu,któremiało
zdecydować,czynieistniałyprzeciwwskazaniadozatrudnienia.Obok
obowiązkukarmienia,domameknależałazazwyczajcałodobowa
opiekanaddzieckiemijegopielęgnacja.Nierzadkojednakobarczano
jedodatkowoinnymiobowiązkamidomowymi.Zdarzałosięrównież,
żemamkipozostawałyzrodzinąnadłużej,bądźwcharakterzeopie-
kunkidodzieci,bądźwcharakterzepomocydomowej,spełniającejte
samezadania,copozostałesłużące39.Takbyłorównieżwprzypadku
rodzinyMoraczewskich.Jednazzatrudnionychmamek,niejakaMa-
rynia,pozostałazrodzinąwcharakterzesłużącejjużpozakończeniu
karmienia.Namarginesiemożnadodać,żewliteraturzeautobiogra-
ficznej,choćczęściejwliteraturzepięknejztegookresu,nietrudnona-
trafićnaopisszczególnegoprzywiązaniaisilnejwięziłączącejdziecko
zjegomamkąipóźniejsząnianią.DziękilistomZofiiMoraczewskiej
dosiostrywiemy,żezatrudniłamamkidlatrojgadzieci,wspomniane-
gojużKazimierza(ur.1903),Wandy(ur.1905)inajmłodszegoAdama
(ur.1907)–niemamynatomiastinformacji,czytaksamobyłowprzy-
padkupierwszegosynaTadeusza(1901‒1902)zmarłegowokresienie-
mowlęcym.Jednymzpowodówzaangażowaniakarmicielekbyłzły
stanzdrowiainiedomaganieZofiiwokresiepołogowym.Dokażdej
ztrzechmamekmatkamiałapewnezastrzeżenia.Pierwsząznich,
37Tamże,s.106,109.
38T.Żeleński,Biuraporadydlamatek(dokończenie),flNoweSłowo”4(1906),s.83.
39M.Nawrot-Borowska,Mamki-najemnekarmicielkiwświetleliteraturyporadniko-
wejzdrugiejpołowyXIXipoczątkuXXwieku,flBiuletynHistoriiWychowania”31(2014),
s.97,100,105-106;M.Sikorska-Kowalska,dz.cyt.,s.27-28.
