Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czynnościprzygotowawczewsprawachkryminalnych…
37
Bardzowieluobwinionychbyłojednakdoprowadzanychdosąduprzezosoby
prywatne,np.pokrzywdzonych,właścicielidóbriichdzierżawców,sołtysów
iinnychmieszkańcówwsi60.Trzebajednakpamiętać,żeczęśćtychpodmiotów
miaławówczaspewneuprawnieniapublicznoprawne,wynikającenp.zprawa
własności61.Niekiedydochodziłotakżedowspółdziałaniaprywatnegooskarży-
cielaifunkcjonariuszy1zresztąniekonieczniemiejskich62.Dodajmynako-
niec,żeniektórzyzaresztantówtrafialidowięzieńmiejskichzapośrednictwem
sądówprawaziemskiego,doktórychtosądówpierwotnieichsprawywniesio-
no63.Trudnozatemmówićofunkcjonowaniuorganówuprawnionychdodoko-
nywaniaaresztowań,zresztąsamoujęcieobwinionegonajwyraźniejtraktowano
jakoczynnośćfaktyczną,niekrępowanąnormamiprawa.
60Np.w1645r.JanSłomkowskioskarżałprzedsądemwBieczuAnnęSzewcową,którą
ndniawczorajszego,niemogącmiećprzystępu,jakopodczasnocy,takdopanaburmistrza,jako
idopanawójta,doprywatnegowięzieniawdomumieszkaniamego”zamknął,nadniadzisiejsze-
go,zainformacją[ł]tejsprawyobojguurzędów,dowięzieniaurzędowego”oddał(APKr./W.AD
6,s.1491150).Por.teżzeznaniezKrakowaz1778r.:nPanGieryk,rozumiejąc,żemjauciekła
zKrakowa,dałwsadzićmatkęnaratusz,ocieczaśmójszukałmnieiznalazłszyprzyprowa-
dziłmnienaratuszisiedzęszóstytydzień”(APKr.AMKr.885,s.317).Zob.teżActamalefico-
rumWisniciae.KsięgazłoczyńcówsądukryminalnegowWiśniczu(162911665).Oprac.iwyd.
W.Uruszczakprzywspółpr.I.Dwornickiej.Kraków[2004],s.110(nr2511645r.);APKr.
AMKr.865,s.133(1597);APKr.AMKr.867,s.240(1688),255(1688);APKr.AMKr.885,
s.43(1777);APKr.AMKr.887,s.544(1781);APKr.AD67(NowySącz),s.43(1591);APKr.AD
116(NowySącz),s.15(1654),4291430(1672);APKr.IT229g(NowaGóra),s.96197(1701);
APKr./W.AD6(Biecz),s.162(1650),260(1663);APKr./W.AD67(Dobczyce),s.12(1700),73
(1713);BJ86(Miechów),k.4v.(1576);MTarn.MT-H505(Tarnów),k.76(1765),62v.(1762).
61SzerzejnatentematM.Mikołajczyk:Areszttymczasowył,s.2601261(przyp.29).
62W1594r.wNowymSączutamtejszymieszczaninopowiadałprzedsądemoschwyta-
niuprzezsiebiezłodzieja:n[ł]wpadłemzczeladziąipojmałemgoztemirzeczami,potempo-
słałemposługęurzędowego,któregowziąłztemirzeczaminaratusz”(APKr.AD67,s.52153).
W1680r.wtymżemieścienprezentowano”niejakiegoMarcinaMikułę,którynażądanieprywat-
negooskarżycielazostałujętynpermilites”zamkusądeckiego(APKr.AD116,s.487).Podobnie,
byćmoże,rzeczsięmiaławTarnowiew1754r.(MTarn.MT-H505,k.19:nNainstancjąFloriana
PartykiiStanisławaSikory,kościelnychkościołazalaszowskiego,apoddanychzhrabstwatar-
nowskiego,sąodebraniprzez[ł]bedellaprzysięgłegotarnowskiegotrzechŻydówdowięzienia
miejskiego”)i1756r.(MTarn.MT-H505,k.33:nNainstancją”oskarżycielkinBłażejCzwórnik,
nagronciekaznodziejskimmieszkający,wziętydowięzieniamiejskiegotarnowskiego”).Por.też
zeznaniezKrakowaz1777r.:n[ł]chodziłempomieściecałąnoc,azranamniesiostrazłapać
kazaławKoziarachitakmniestróżezKoziarzłapaliiżołnierzemiejscydoKoziarprzyszedłszy,
stamtądmnietunaratuszprzyprowadzili”.Nb.sprawatoczyłasiępotemzoskarżeniapublicznego
(APKr.AMKr.885,s.18).W1778r.wKrakowiepokrzywdzony,zauważywszypodejrzanych,ka-
załimnpójśćzsobądoizby[ł],apotympowartęposłał”,byichzabrałanaratusz(APKr.AMKr.
885,s.330).Zob.teżzeznaniez1787r.:n[ł]zacząłemsięumykać,cotenpanwidzączacząłmnie
gonićiwołać,żebymniełapano,jakożzarazkamienicęzamkniętoimnieprzytrzymano,apotym
posłanopowartęiwziętomnietu”(APKr.AMKr.887,s.528).Zob.równieżAPKr.AMKr.865,
s.54155(1591);BJ86(Miechów),k.6-6v.(1581),27(1601).
63Por.APKr.AD67(NowySącz),s.43(1591),65(1596),69(1597),265(1636);APKr./W.
AD6(Biecz),s.175(1652),3231324,3331331(1666).
