Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Punktwyjścia:konstruktywizmspołeczny
31
upadkuRzeczpospolitej,atakżeukształtowanepodwpływemdługotrwałego
doświadczeniazależnościzaborowej.Lekkomyślniindywidualiści,niekon-
sekwentni,emocjonalniinawyklidobiernościmielizostaćwychowanina
solidarnychczłonkównarodudominującego(wersjaendecka)lubtwórczych
obywatelipracującychdladobrapaństwa(wersjapiłsudczykowska).Obastron-
nictwaidealizowałyprzytymchłopówjakonajliczniejszągrupęspołeczną
wolnąodwadszlacheckich,nieskażonąprzezobcewpływyiprzechowującą
narodowątradycję56.
Jakztegowynika,poodzyskaniuniepodległościartyścizaangażowani
wtworzeniesztukinarodowejmieliwieleokazji,abypoczuć,żemogąwpływać
nakształtpaństwa,społeczeństwainarodu.Mimotoniemamypodstaw,aby
twierdzić,żebylikonstruktywistami(wprzyjętymwsocjologiiznaczeniu).
Zakładaliraczej,żeistniejejakiśprawdziwy,odwiecznynaród,któregocha-
rakteruległdeformacjiwokresiezaborów,aktóryteraznależynoczyścić”ze
złychwpływówidostosowaćdowyzwańwspółczesności.Oczywiścieczasem
spieralisięoto,jakitencharakterjesticogonajlepiejsymbolizuje,alebyły
tosporyesencjalistów.
Granicehistoriisztuki
Perspektywakonstruktywistycznapozwalazauważyćpewneograniczeniahistorii
sztuki.Popierwsze,opierasięonanazałożeniachwytworzonychireprodu-
kowanychwpolusztuki,takichjakwiarawwartośćsztukiorazwspecyficzną
dlaartystymoctworzenia.Jejuprawianiewymagadyspozycjiikompetencji
estetycznychnarzucanychprzeztopole.Historycysztuki-jakwszyscyludzie
zawodowozwiązanizpolemsztuki-uczestnicząwgrze,wktórejstawkąjest
definicjasensuiwartościdzieła.ZdaniemBourdieu,poważnieograniczato
możliwościpoznawczehistoriisztuki,badaczepozostająbowiemuwięzieni
wtym,coobierajązaprzedmiotswoichbadańiniesąwstaniespojrzećnań
zzewnątrz57.Pozwalanatojedynieświadomośćkonstruowanegocharakteru
tejdyscypliny.
56J.Jedlicki,Polskiekoncepcjekulturyrodzimej,nKulturaiSpołeczeństwo”1991,nr2,s.33-
46;A.Wierzbicki,Sporyopolskąduszę.Zzagadnieńcharakterologiinarodowejwhistoriografi
polskiejXIXiXXwieku,InstytutHistoriiPAN,Warszawa1993,s.221-261;E.Paruzel,Wzór
osobowyPolakawujęciuNarodowejDemokracjinapoczątkuXXwieku,nDziejeNajnowsze”
1993,nr3,s.1-11.Artykułypoświęconekoncepcjomwychowawczymendecjiipiłsudczyków
możnaznaleźćw:Wychowanieapolityka.Międzywychowaniemnarodowymapaństwowym,
red.W
.Wojdyło,WydawnictwoUMK,Toruń1999.
57P
.Bourdieu,Regułysztuki…,op.cit.,s.449-453;A.Matuchniak-Krasuska,op.cit.,
s.244-253.CiekawąpolemikęzpoglądamiBourdieunatemathistoriisztukipodjęli:R.Hoo-
ker,D.Paterson,P
.Stirton,BourdieuandtheArtHistorians,w:ReadingBourdieuonSocietyand
Culture,red.B.Fowler,BlackwellPublishers,Oxford-Malden2000,s.212-228.
